Apokaliptyczna wizja Sądu Ostatecznego jako motyw literacki. Omów zagadnienie na podstawie Apokalipsy św. Jana. Pytanie jawne na maturę

Magdalena Konczal
Przykładowe opracowanie jawnego pytania na maturę ustną 2023. Jak w literaturze realizowany był motyw apokaliptycznej wizji Sądu Ostatecznego?
Przykładowe opracowanie jawnego pytania na maturę ustną 2023. Jak w literaturze realizowany był motyw apokaliptycznej wizji Sądu Ostatecznego? wikimedia commons/ Hans Memling Sąd Ostateczny
„Apokaliptyczna wizja Sądu Ostatecznego jako motyw literacki. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Apokalipsy św. Jana. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst”, tak brzmiało dziesiąte pytanie jawne na maturę ustną, jednak zgodnie ze zmianami wprowadzonymi na początku marca 2023 roku, to pytanie nie będzie obowiązywać w tym roku na egzaminie. Możliwe jednak, że będzie ono funkcjonowało w kolejnych latach. W tym tekście znajdziecie odpowiedź na pytanie jawne.

Spis treści

Matura ustna 2023. Na jakich zasadach?

W 2023 roku pierwszy raz po dłuższej przerwie odbędzie się matura ustna. Jak ma wyglądać? Oprócz odpowiadania na pytanie niejawne, które oparte będzie na tekście literackim, ikonicznym lub dotyczącym języka, uczniowie zmierzą się także z pytaniem z puli jawnych zagadnień. Jest ich ostatecznie 110. Lista pytań jawnych na maturę 2023 przedstawia się w następujący sposób:

Aktualne jawne pytania na maturę 2023.

Pytania jawne na maturę ustną z polskiego 2023. Wszystkie py...

Uwaga! Zgodnie ze zmianami, które zostały ogłoszone 1 marca 2023 roku, to pytanie egzaminacyjne nie obowiązuje na maturze 2023.

Na maturze ustnej z polskiego można zdobyć maksymalnie 30 punktów. Przypominamy, że na tym egzaminie obowiązuje tzw. próg zdawalności i wynosi on 30 procent. Osoba, która przystępuje do matury, by ją zdać, musi zdobyć minimum 9 punktów.

Apokaliptyczna wizja Sądu Ostatecznego jako motyw literacki. Omów zagadnienie na podstawie znanych Ci fragmentów Apokalipsy św. Jana.

Wstęp: Człowiek, który nieustannie uwikłany jest w sprawy doczesne, nie ma czasu, by myśleć o tych ostatecznych. Dopiero w krytycznych momentach może zacząć się zastanawiać nie tylko, jak skończy się jego życie, ale też losy całej ludzkości. Dla chrześcijan ważną odpowiedzią na to pytanie jest oczywiście Biblia, ale przede wszystkim Apokalipsa św. Jana. Motyw czasów ostatecznych był także chętnie wykorzystywany przez twórców kolejnych epok.

Teza: Wizja Sądu Ostatecznego występująca w utworach literackich skłania człowieka do refleksji na temat sensu życia, cierpienia, końca czasów, ale także ważnych wydarzeń dziejowych.

Omówienie Apokalipsy św. Jana: Niezwykle istotną w tym kontekście księgą biblijną jest oczywiście Apokalipsa św. Jana zwana także Objawieniem. Zostało w niej zawarte to, co czeka ludzkość na końcu czasów. Te wizje mogą budzić w czytelniku przerażenie. Nic dziwnego, cały świat ulega zagładzie. Pojawiają się kataklizmy obwieszczane przez archanielskie trąby i łamanie pieczęci. Z kolei czterej jeźdźcy apokalipsy przynoszą na świat wojnę, choroby, głód i śmierć.

Choć wizja ta wydaje się mrożąca krew w żyłach, nie można czytać jej w oderwaniu od obrazu Sądu Ostatecznego, który również został przedstawiony w Apokalipsie św. Jana. Wszystkie te przerażające wydarzenia mają bowiem przygotować świat i ludzkość do stanięcia przed Chrystusem, który będzie sądził ludzi – sprawiedliwi otrzymają nagrodę, a grzesznicy zostaną ukarani. Ci pierwsi to osoby, które „przychodzą z wielkiej ucisku i wypłukali swe szaty we krwi Baranka”, mają więc udział w męczeńskiej śmierci Jezusa. Z kolei ci drudzy zostają potępieni, wyrzuceni do miejsca, gdzie „będzie płacz i zgrzytanie zębami”.

Warto w tym miejscu kontekstowo wspomnieć fragment Ewangelii św. Mateusza, gdzie sam Chrystus mówi o wizji Sądu Ostatecznego. Zapowiada, że owce (ludzie prawi, dobrzy) staną po prawej stronie, a kozły (ludzie niemiłosierni) po lewej. Chrystus pokazuje też, że o tym, czy zostaniemy zbawieni, czy potępieni decydują nasze uczynki. Ci, którzy zadbali o ubogiego, więźnia, głodnego czy spragnionego, mają szanse na życie wieczne.

Wizja zawarta w Ewangelii jest tożsama z tą, którą rysuje przed oczami czytelnika św. Jan Apostoł (lub inny autor/autorzy Apokalipsy, bo bibliści nie są pewni co do tego, czy na pewno był to św. Jan). Ma ona na celu skłonić człowieka do refleksji nad tym, jak żyje, czy pomaga ubogim, czy jest miłosierny i czy żyje w zgodzie z przykazaniami bożymi, a także skłonić go do zerwania z grzechem.

Odwołanie do wybranego kontekstu: W sposób symboliczny wizja Sądu Ostatecznego została przedstawiona także w utworze „Nie-boska komedia” Zygmunta Krasińskiego. Jego główny bohater – hrabia Henryk (arystokrata, przedstawiciel starego porządku) obserwuje działania rewolucyjne. Razem z Przechrztą przechadza się (tak jak główny bohater „Boskiej komedii” Dantego Alighieriego wraz z Wergiliuszem) po – symbolicznym w tym przypadku – piekle.

Widzi osoby zaangażowane w działania rewolucyjne: lokajów, którzy świętują zabójstwa swoich panów, chłopów, którzy z kolei chcą swoich panów zabić, zabójców, szczycących się dokonanymi morderstwami. Obraz rewolucji przedstawiony w „Nie-boskiej komedii” w symboliczny sposób przedstawia świat, który ulega rozpadowi – lud ze szczytnymi ideami na ustach (wolność, równość, braterstwo) chce przejąć władzę nad arystokracją. Tymczasem (taki pogląd wyraża Krasiński i taka jest wymowa jego utworu) „rewolucja pożera własne dzieci”. Osoba, która była chłopem i nagle stała się panem, zachłyśnie się władzą i znów zacznie uciskać innych.

Kluczowym momentem konfliktu hrabiego Henryka i Pankracego (zwolennik nowego porządku) jest pojawienie się Galilejczyka. Kiedy już wydaje się, że rewolucjoniści zwyciężą, przychodzi Chrystus. Z ust Pankracego padają więc słowa: „Galilaee vicisti!”, czyli „Galilejczyku zwyciężyłeś”. Ta scena jest w jakimś sensie wizją Sądu Ostatecznego, nie ma ona jednak skłaniać do refleksji nad własnym życiem, ale pokazać konflikt między arystokracją a ludem, który ostatecznie kończy się zwycięstwem Chrystusa. Krasiński, choć pokazuje wady arystokracji, wyraża osąd, że rewolucja nie jest dobrym pomysłem na zaprowadzenie nowego porządku. Wykorzystuje do tego motyw Sądu Ostatecznego.

Inne przykładowe konteksty:

  • „Dies Irae” Jana Kasprowicza;
  • „U wrót doliny” Zbigniew Herbert.

Zakończenie: Wizje Sądu Ostatecznego w literaturze, ale też w malarstwie czy rzeźbie mogą być naprawdę różne. Mają także różne funkcje. Na przykład biblijny obraz końca czasów ma zachęcić osoby wierzące do dobrego życia, by mogli oni osiągnąć życie wieczne. Niekiedy jednak twórcy wykorzystywali ten motyw do innych celów, np. żeby pokazać zepsucie świata, zwrócić uwagę na ważny problem społeczny – tak, jak to było w przypadku obrazu rewolucji w „Nie-boskiej komedii” Krasińskiego.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Mount Everest cały czas rośnie

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Komentarze

Komentowanie artykułów jest możliwe wyłącznie dla zalogowanych Użytkowników. Cenimy wolność słowa i nieskrępowane dyskusje, ale serdecznie prosimy o przestrzeganie kultury osobistej, dobrych obyczajów i reguł prawa. Wszelkie wpisy, które nie są zgodne ze standardami, proszę zgłaszać do moderacji. Zaloguj się lub załóż konto

Nie hejtuj, pisz kulturalne i zgodne z prawem komentarze! Jeśli widzisz niestosowny wpis - kliknij „zgłoś nadużycie”.

Podaj powód zgłoszenia

Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu.
Wróć na strefaedukacji.pl Strefa Edukacji