Co to jest błąd kardynalny na maturze i kiedy występuje? Wyjaśniamy, czym różni się błąd kardynalny od błędu rzeczowego. Oto przykłady

Błąd kardynalny można popełnić na maturze z języka polskiego, a dokładniej w ostatniej części egzaminu, czyli rozprawce. Występuje on w momencie, gdy uczeń wykazuje się zupełną nieznajomością lektur obowiązkowych.

Jak podaje Centralna Komisja Egzaminacyjna błąd kardynalny to „błąd rzeczowy świadczący o nieznajomości tekstu kultury, do którego odwołuje się zdający, oraz kontekstu interpretacyjnego przywołanego przez zdającego”.

Podobnie jest z błędem kardynalnym na maturze w formule 2023. W tym przypadku również trzeba wykazać się zupełną nieznajomością utworu, o którym się pisze.

– Błąd kardynalny może dotyczyć wyłącznie lektur obowiązkowych wskazanych w podstawie programowej jako lektury do omówienia w całości (nie we fragmentach) – można przeczytać w najnowszym Informatorze.

Według CKE błąd kardynalny jest błędem rzeczowym, który świadczy o nieznajomości treści i problematyki lektury obowiązkowej, do której odwołuje się zdający w zakresie:

• fabuły, w tym głównych wątków utworu
• losów głównych bohaterów, w tym np. łączenie biografii różnych bohaterów.

Warto wyjaśnić także, czym jest błąd rzeczowy. Jest to rodzaj błędu, który dotyczy treści na przykład danej lektury. Uczeń może pomylić imię bohatera, nazwisko autora (także lektury obowiązkowej) czy nawet nazwę epoki. Poważnym błędem rzeczowym będzie więc:

• napisanie, że głównym bohaterem „Lalki” Prusa był Sławomir Wokulski;
• napisanie, że autorem „Dziadów” jest Słowacki;
• napisanie, że epoka, w której tworzył Mickiewicz i Słowacki to pozytywizm.

Wielu maturzystów obawia się, że popełni błąd kardynalny na maturze. Jednak w rzeczywistości egzaminatorzy bardzo rzadko decydują się, by zaznaczyć obecność takiego błędu, a tym samym przyznać uczniowi 0 punktów za całe wypracowanie. Podanie przykładów błędów kardynalnych jest dość trudne, bo zazwyczaj nie jest nim pomylenie imienia czy nazwiska, ale wykazywanie się całkowitą nieznajomością lektury obowiązkowej.

Warto także sprawdzić, co na temat błędu kardynalnego oraz błędu rzeczowego mówią specjaliści. Obejrzycie poniższe filmiki i upewnijcie się, że nie popełnicie błędu kardynalnego i poważnego błędu rzeczowego na maturze.

Błąd kardynalny może więc występować, np.:

• gdy mamy do napisania rozprawkę o pracy i piszemy, że Stanisław Wokulski nie miał żadnej pracy, nic nie robił przez całe dnie, a jedynie zabiegał o to, by przypodobać się Helenie Stawskiej;
• kiedy piszemy o przemianie i zaznaczamy, że Jacek Soplica w ogóle nie zmienił się po zastrzeleniu Stolnika, a ksiądz Robak to jego brat bliźniak.

Wielu uczniów zastanawia się, czy błąd kardynalny to niezdana matura. Wszystko zależy jednak od formuły, w której piszemy egzamin. Przypomnijmy, że na maturze z polskiego w formule 2015 (po gimnazjum), możemy zdobyć maksymalnie 70 punktów, przy czym trzeba uzyskać przynajmniej 21 punktów, by zdać egzamin. Popełnienie błędu kardynalnego, a więc otrzymanie 0 punktów za wypracowanie jest jednoznaczne z niezdaniem matury.

Inaczej jest w przypadku tzw. nowej matury (matury w formule 2023). Za w pełni poprawnie rozwiązany arkusz mamy szansę otrzymać 60 punktów (w tym 35 punktów za wypracowanie). Aby zdać maturę należy więc zdobyć przynajmniej 18 punktów, jeśli więc popełnimy błąd kardynalny i wyzerujemy wypracowanie, to wciąż możemy zdać maturę (uzyskując wymaganą liczbę punktów w innych częściach: teście historycznoliterackim i języku polskim w użyciu).

KLIKNIJ i ZOBACZ >>>Odpowiedzi i arkusz matury z języka polskiego 2023<<<