Dylemat ósmoklasisty - wybieram szkołę średnią. Kto może w tym pomóc?

Luiza Rajkowska z młodymi ludźmi pracuje od 15 lat. W tym czasie pomogła już wielu uczniom w wyborze zawodu i szkoły. Na co dzień pracuje w Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Słupsku i jej zdaniem zainteresowanie uczniów wsparciem ze strony doradcy zawodowego jest coraz większe.

- Działalność doradców zawodowych jest w środowisku szkolnym dość popularna. Z roku na rok coraz liczniejsza grupa uczniów zgłasza się do doradcy zawodowego oczekując pomocy w wyborze zawodu i szkoły. Warto przypomnieć, że taka konsultacja jest bezpłatna – zaznacza Luiza Rajkowska. - Rolą doradcy jest wspieranie uczniów w procesie planowania ścieżki edukacyjno-zawodowej. Przygotowuje także rodziców do przyjęcia roli pierwszego doradcy w planowaniu kariery dziecka. Sama współpracuję ze szkołami oraz innymi instytucjami wspierającymi ucznia w procesie wyboru szkoły i zawodu – mówi o swojej pracy, jako doradcy zawodowego.

Sformułowanie „pomoc w wyborze” jest tutaj bardzo istotne. Doradca nie wybierze szkoły za ucznia, a jedynie (albo aż) wesprze go w podjęciu decyzji, pomoże uczniowi przeanalizować ofertę interesujących go szkół pod kątem np. jego własnych zainteresowań.

- Zadaniem doradcy zawodowego jest przedstawienie oferty edukacyjnej szkół w bardziej przystępny sposób, ponieważ posiada on szeroką i sprawdzoną wiedzę na temat oferty lokalnych szkół ponadpodstawowych, czy kierunków kształcenia. Wskazuje uczniowi źródła informacji o zawodach, kursach kwalifikacyjnych, szkoleniach, stopniach uzyskiwania konkretnych uprawnień zawodowych pożądanych przez pracodawców – precyzuje Luiza Rajkowska.

Mając więc problem lub po prostu wątpliwości co do wyboru dalszej drogi kształcenia, spotkanie z doradcą zawodowym może okazać się dobrym rozwiązaniem. Niektórzy młodzi ludzie mogą idealizować wizerunek danego zawodu/pracy. Tym samym mogą stwierdzić, że dany zawód, to coś dla nich i chcą się w jego kierunku kształcić – co jest oczywiście dobre, jeżeli obraz danej pracy zakłada wszystkie za i przeciw, a uczeń zdaje sobie sprawę z umiejętności, które musi posiąść w ramach edukacji. Konsultacje z doradcą zawodowym mogą pozwolić uniknąć późniejszych rozczarowań ze źle dokonanego wyboru.

- Doradcy zawodowi pomagają uczniom usystematyzować ich oczekiwania i potrzeby dotyczące planowania kariery. Wskazują różne możliwości rozwoju edukacyjno-zawodowego, aby uniknąć błędów opóźniających start na rynku pracy. Rola doradcy zawodowego w tym procesie jest istotna - dzięki rozmowie z doradcą zawodowym uczeń uzyskuje cenne informacje o sobie, swoich zainteresowaniach, predyspozycjach, szansach edukacyjnych, ale również słyszy wskazówki ułatwiające wybór konkretnego rodzaju szkoły. Uczeń otrzymuje szczegółowe informacje o swoich kompetencjach oraz możliwościach prezentacji ich potencjalnym pracodawcom. Doradca zawodowy wskazuje różne drogi kształcenia, ale tylko od ucznia zależy, którą z nich uzna za najkorzystniejszą dla siebie – podkreśla Rajkowska.

- Do szkolnego doradcy zawodowego powinien zgłosić się każdy uczeń, który ma trudności z wyborem szkoły, a tym bardziej uczeń, który dodatkowo zmaga się z problemami zdrowotnymi lub innymi ograniczającymi ten wybór. Do doradcy zawodowego może zgłosić się również uczeń, który dokonał już wyboru szkoły, ale nie ma poczucia, że ten wybór jest trafny i potrzebuje jedynie ukierunkowania w myśleniu, utwierdzenia w przekonaniu, że to jest dobry wybór dla niego – uważa Luiza Rajkowska. - Taka rozmowa doradcza przebiega w przyjaznej i bezpiecznej atmosferze. Uczeń może czuć się zrozumiany i wysłuchany. Jest w centrum uwagi doradcy zawodowego. Z takiego spotkania wychodzi podniesiony na duchu, czuje się pozytywnie wzmocniony oraz zainspirowany, dzięki czemu odważniej podejmuje decyzję – dodaje.

Jak już zostało wspomniane wybór szkoły ponadpodstawowej to ważna decyzja. Podejmuje ją człowiek z reguły 14-letni, a więc osoba młoda, która całe życie ma jeszcze przed sobą i musi nabrać jeszcze mnóstwo doświadczenia.

- Od trafności tej decyzji będzie zależało najbliższe kilka lat życia ucznia. Kształcenie w szkole ponadpodstawowej jest długie i jeżeli wybrana przez ucznia szkoła jest zgodna z jego zainteresowaniami, to nauka w niej będzie przyjemnością i szansą na rozwój. Natomiast jeśli ten wybór będzie nietrafiony, może skutkować on utratą motywacji do nauki i ostatecznie doprowadzić do jej przerwania, rezygnacji ze szkoły lub co gorsza do wypadnięcia z systemu edukacyjnego – mówi Luiza Rajkowska.

Nie można zapomnieć, że istotnym ogniwem w procesie wyboru szkoły są rodzice. Oczywistym jest, że chcą dla swojego dziecka jak najlepiej, ale oni również mogą potrzebować wsparcia doradców zawodowych.

- Wyniki badań ankietowych prowadzonych przez naszą poradnię wskazują, że rodzice są pierwszymi i najważniejszymi doradcami swoich dzieci w planowaniu kariery. Ich głos w tym procesie jest znaczący. Dlatego ważne jest, aby rodzice szukali wsparcia u szkolnych doradców zawodowych jeśli sami nie czują się kompetentni w udzielaniu rad, ale również wtedy, kiedy planują rozmowę z dzieckiem o jego przyszłości zawodowej. Doradca zawodowy udzieli aktualnych informacji i poda wartościowe wskazówki – podpowiada Rajkowska.

Podsumowując - nie warto podejmować pochopnych decyzji. Trafny wybór szkoły wpłynie na samopoczucie i chęć nauki. Uczenie się czegoś, czego się nie lubi nie przychodzi łatwo. Ta reguła później znajduje swoje odzwierciedlenie w pracy zawodowej, tylko wtedy jest nieco trudniej naprawić skutki swych decyzji. Trudno wymagać od 14-latków dojrzałości osób dorosłych, dlatego warto, aby ci drudzy towarzyszyli im w podjęciu decyzji o dalszym kształceniu - dlaczego więc nie mógłby to być doradca zawodowy?