Dyrektorzy będą decydowali o karach za wykroczenia uczniów? Jest sprzeciw Senatu. Czy Ministerstwo Sprawiedliwości przyjmie ustawę?

Nowelizacja ustawy o wspieraniu i resocjalizacji nieletnich w niektórych sytuacjach pozwoli dyrektorowi zadecydować o formie działań wychowawczych wobec danego ucznia, bez konieczności zawiadamiania sądu rodzinnego lub policji.

Dyrektor będzie miał taką możliwość w przypadku aktów przejawu demoralizacji lub dokonania przez ucznia szkoły czynu karalnego. Wyjątkiem od tej zasady będą przestępstwa ścigane z urzędu lub przestępstwa skarbowe.

Jakie formy resocjalizacji i konsekwencji będzie mógł zastosować włodarz szkoły lub placówki wobec nieletniego? Za mniej poważne występki nieletni będą mogli być np. kierowani do prac porządkowych na terenie szkoły i wokół niej – czytamy na stronie Rady Ministrów. Może to być np.

• grabienie liści,
• koszenie trawy,
• sprzątanie terenu szkoły,
• mycie korytarzy,
• wykonywanie drobnych prac pielęgnacyjnych w szkole np. malowanie.

Nowelizacja ustawy mówi, żedyrektor szkoły może, za zgodą rodziców albo opiekuna nieletniego oraz nieletniego, zastosować, jeżeli jest to wystarczające, środek oddziaływania wychowawczego w postaci pouczenia, ostrzeżenia ustnego albo ostrzeżenia na piśmie, przeproszenia pokrzywdzonego, przywrócenia stanu poprzedniego lub wykonania określonych prac porządkowych na rzecz szkoły.

Oznacza to, że zaproponowana konsekwencja jest formą ugody między uczniem a szkołą/placówką. Jeśli to tego nie dojdzie, dyrektor będzie miał obowiązek zawiadomienia sądu rodzinnego o demoralizacji lub czynie karalnym.

Chodzi o to, żeby dyrektor, zamiast kierować sprawę do sądu, co potem trwa, mógł od razu na przykład kazać grabić liście jesienią lub umyć korytarz – wyjaśniał w sejmie wiceminister sprawiedliwości Michał Woś

• Powstaną nowe placówki dla nieletnich — okręgowe ośrodki wychowawcze, dla młodzieży, która popełniła czyn karalny (przestępstwo lub przestępstwo skarbowe) lub są mocno zdemoralizowane (np. zażywają narkotyki, nie poddają się resocjalizacji — liczne ucieczki) i mają ukończone 13 lat;
• Wprowadzona zostanie możliwość pozasądowego reagowania na niewłaściwe zachowanie nieletnich (jak np. prace porządkowe na rzecz szkoły);
• Minimalna granica wieku odpowiedzialności za demoralizację będzie wynosić 10 lat (dotychczasowe przepisy nie zawierają zapisu o minimalnym wieku takiej osoby);
• Powstanie komisja do spraw ośrodka leczniczego dla nieletnich, której zadaniem będzie wskazywać sądom odpowiednią dla nieletniego placówkę, w razie problemów ze zdrowiem psychicznym nastolatka;
• W okręgowych ośrodkach wychowawczych, zakładach poprawczych i schroniskach dla nieletnich zorganizowane zostaną oddziały przeznaczone dla nieletnich wychowanek, które urodziły dziecko i zgłosiły chęć opiekowania się nim.

Projekt ustawy był konsultowany publicznie i swoje uwagi złożyli m.in. Rzecznik Praw Dziecka, niektóre Sądy Apelacyjne, NSZZ Pracowników Schronisk dla Nieletnich i Zakładów Poprawczych, Forum Związków Zawodowych czy też Instytut Psychiatrii i Neurologii w Warszawie oraz wiele innych instytucji i organizacji.

Uwagi i propozycje zmian dotyczyły m.in.:

• anachronicznych pojęć i ich interpretacji,
• ochrony praw dziecka i zapewnienia, że przepisy nie będą powodowały nadużyć,
• doprecyzowania listy czynów karalnych,
• procedur kierowania dzieci na leczenie.

Za ochroną uczniów stanęło m.in. Stowarzyszenie Umarłych Statutów, które zaopiniowało projekt w konsultacjach. Przedstawiciele Stowarzyszenie sugerowali, że przenoszenie odpowiedzialności z sądów na dyrektorów szkół budzi ryzyko nadużyć.

Ministerstwo Sprawiedliwości, które jest autorem projektu, uwzględniło dwie z naszych uwag, dzięki czemu na zastosowanie „środków oddziaływania wychowawczego” zgodzić się będzie musiał sam uczeń, zaś katalog „środków oddziaływania wychowawczego” stał się katalogiem zamkniętym, a nie otwartym – czytamy w poście Stowarzyszenia

Obecnie ważą się losy ustawy.