Dziecko nie chodzi do szkoły? Zaniechanie obowiązku szkolnego to konsekwencje zarówno dla dzieci, jak i dla rodziców

W Polsce obowiązek szkolny obejmuje uczniów od 7 do 18 roku życia.

- Obowiązek szkolny dziecka rozpoczyna się z początkiem roku szkolnego w roku kalendarzowym, w którym dziecko kończy 7 lat, oraz trwa do ukończenia szkoły podstawowej, nie dłużej jednak niż do ukończenia 18. roku życia – Art. 35. 2. Prawo Oświatowe.

Artykuł 40. Prawa Oświatowego mówi o obowiązku rodziców do zapewnienia regularnego uczęszczania dziecka na zajęcia szkolne. Dyrektorzy szkół prowadzą ewidencję spełniania obowiązku szkolnego oraz obowiązku nauki przez dzieci. Do zaniechania obowiązku dochodzi, gdy dziecko opuści 50 proc. dni szkolnych w miesiącu i są to nieobecności nieusprawiedliwione.

Okazuje się, że niedopilnowanie dziecka w tym kontekście może skutkować egzekucją tego obowiązku w trybie administracyjnym. Co do zasady, w pierwszej kolejności szkoła kontaktuje się z rodzicami telefonicznie, mailowo czy listownie. W przypadku braku reakcji ze strony rodziców i współpracy, a także powrotu dziecka do regularnego uczęszczania na zajęcia, dyrektor ma obowiązek powiadomić właściwy organ samorządowy, najczęściej gminę o zaistniałej sytuacji.

Wówczas urząd ma do dyspozycji następujące kroki w celu wyegzekwowania uczęszczania dzieci do szkoły:

• Wysłanie upomnienia – art. 15 § 1 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji. Kosztami upomnienia obciąża się rodziców dziecka na rzecz wierzyciela – art. 15 § 2 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji,
• Wystawienie tytułu wykonawczego – art. 26 § 1 i art. 27 ustawy o postępowaniu egzekucyjnym w administracji.

Oba dokumenty wysyłane są listem poleconym za potwierdzeniem odbioru, a już po 7 dniach od odebrania upomnienia można wszcząć postępowanie egzekucyjne.

Co ciekawe, karę grzywny wobec opiekunów można stosować aż do momentu uzyskania efektu, jednak nie może ona łącznie przekroczyć 50 tys. zł. Rodzic może zgłosić zarzuty czy zażalenia wobec prowadzonej egzekucji, a w przypadku powrotu ucznia do szkoły nieściągnięte kary finansowe zostają umorzone.

Nieusprawiedliwione godziny mogą mieć wpływ na ocenę zachowania, a także na braki w nauce, gromadzenie się zaległości, gorsze stopnie z przedmiotów, a tym samym ryzyko pozostania w tej samej klasie na kolejny rok szkolny.

W zależności od powodów, dla których dziecko unika szkoły, może to doprowadzić do problemów dziecka na tle społecznym, tożsamościowym.

Dzieci chorują, mogą być zmęczone, mieć ważne uroczystości rodzinne, umówione wizyty kontrolne np. u okulisty, ortopedy czy w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Te powody zazwyczaj są usprawiedliwiane przez rodziców, są to zrozumiałe przyczyny nieobecności w szkole.

Kiedy mowa o zaniechaniu obowiązku szkolnego, myślimy o notorycznym opuszczaniu lekcji czy wręcz nieprzychodzenia dziecka do szkoły przez wiele dni (wspomniane dwa tygodnie w miesiącu) bez informacji ze strony rodzica i usprawiedliwiania tych godzin. Przyczyny mogą być różne, zarówno związane ze środowiskiem zewnętrznym, w jakim obraca się dziecko, problemami w szkole, jak i trudną sytuacją rodzinną np.:

• stres przed złą oceną,
• presja rówieśnicza,
• strach przed sprawdzianami,
• wpływ środowiska zewnętrznego (wspólne wagary ze znajomymi),
• depresja,
• zaburzenia psychiczne,
• wstyd,
• zaniedbanie (szczególnie w przypadku małych dzieci).

Jeżeli wagary dziecka zaskoczyły cię warto poszukać przyczyn unikania szkoły. W tym może pomóc wizyta w u psychologa. W przypadku dzieci, których opiekunowie doprowadzają do podstawowych zaniedbań i nie wspierają edukacji dziecka, interweniować ma prawo opieka społeczna.