Hymn Polski. Tekst, wszystkie zwrotki i najważniejsze informacje o hymnie. Słowa Mazurka Dąbrowskiego z okazji 11 listopada

Hymn Polski powstał w 1797 roku we Włoszech jako „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech”. Mazurek Dąbrowskiego został oficjalnie uznany za hymn Polski 26 lutego 1927 roku. Słowa hymnu napisał Józef Wybicki, z kolei autor melodii nie jest znany.

Mazurek Dąbrowskiego bardzo szybko zyskał popularność wśród legionistów. „Pieśń Legionów Polskich we Włoszech” była chętnie śpiewana także w późniejszych latach, podczas:

• powstania listopadowego,
• powstania styczniowego,
• Wiosny Ludów,
• Wielkiej Emigracji,
• rewolucji 1905 roku,
• I i II wojny światowej.

Hymn Polski przez lata uległ zmianom. Pierwotna wersja Mazurka Dąbrowskiego różni się od tej, którą dzisiaj śpiewa się podczas uroczystości państwowych. Oto oficjalna wersja hymnu Polski:

Jeszcze Polska nie zginęła,
Kiedy my żyjemy.
Co nam obca przemoc wzięła,
Szablą odbierzemy.

Marsz, marsz, Dąbrowski,
Z ziemi włoskiej do Polski.
Za twoim przewodem
Złączym się z narodem.

Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
Będziem Polakami.
Dał nam przykład Bonaparte,
Jak zwyciężać mamy.

Marsz, marsz, Dąbrowski...

Jak Czarniecki do Poznania
Po szwedzkim zaborze,
Dla ojczyzny ratowania
Wrócim się przez morze.

Marsz, marsz, Dąbrowski...
Już tam ojciec do swej Basi
Mówi zapłakany –
Słuchaj jeno, pono nasi
Biją w tarabany.
Marsz, marsz, Dąbrowski...

Niżej zamieszczamy hymn Polski w wersji do druku. Może okazać się przydatny podczas lekcji j.polskiego czy historii:

Tekst hymnu Polski według rękopisu Wybickiego zawierał dodatkowe dwie zwrotki. Poza tym różnił się od współczesnej wersji Mazurka Dąbrowskiego kilkoma drobnymi szczegółami. Oto pełny tekst hymnu Polski według rękopisu Józefa Wybickiego:

Jeszcze Polska nie umarła,
kiedy my żyjemy.
Co nam obca moc wydarła,
szablą odbijemy.

Marsz, marsz, Dąbrowski
do Polski z ziemi włoski
za Twoim przewodem
złączem się z narodem.

Jak Czarnecki do Poznania
wracał się przez morze
dla ojczyzny ratowania
po szwedzkim rozbiorze.

Marsz, marsz, Dąbrowski...

Przejdziem Wisłę przejdziem Wartę
będziem Polakami
dał nam przykład Bonaparte
jak zwyciężać mamy.

Marsz, marsz, Dąbrowski...

Niemiec, Moskal nie osiędzie,
gdy jąwszy pałasza,
hasłem wszystkich zgoda będzie
i ojczyzna nasza.

Marsz, marsz, Dąbrowski...

Już tam ojciec do swej Basi
mówi zapłakany:
„słuchaj jeno, pono nasi
biją w tarabany”.

Marsz, marsz, Dąbrowski...
Na to wszystkich jedne głosy:
„Dosyć tej niewoli
mamy Racławickie Kosy,
Kościuszkę, Bóg pozwoli”.

Hymn Polski nazywa się Mazurkiem Dąbrowskiego, ponieważ w słowach refrenu występuje postać Jana Henryka Dąbrowskiego – generała, uczestnika insurekcji kościuszkowskiej, a także twórcę Legionów Polskich we Włoszech. Ponadto był on senatorem i wojewodą Królestwa Polskiego w 1815 roku i inicjatorem powstania wielkopolskiego w 1806 roku. Odegrał ważną rolę w historii kraju i właśnie dlatego jego nazwisko znalazło się w tekście „Pieśni Legionów Polskich we Włoszech”, a także w powszechnie znanym tytule hymnu Polski.

Warto wiedzieć, że podczas ważnych wydarzeń w historii naszego kraju rozbrzmiewał nie tylko Mazurek Dąbrowskiego, ale także Mazurek Skrzyneckiego (powstanie listopadowe) czy Mazurek Piłsudskiego (I wojna światowa). Pieśń modyfikowano w zależności od okoliczności i osoby, która stawała się przywódcą.

Hymn Polski zna każdy Polak, od najmłodszych lat uczymy się go w szkole i w domu. Niestety, niektóre błędne wersje wciąż są powielane i przekazywane kolejnym pokoleniom. Oto najczęściej popełniane błędy podczas śpiewania hymnu Polski:

• „kiedy my żyjemy” czy „póki my żyjemy” – to chyba jeden z najczęstszych dylematów. W drugim wersie pierwszej zwrotki hymnu powinniśmy śpiewać „kiedy my żyjemy”. Jak tłumaczył w polskim radiu językoznawca prof. Jerzy Bralczyk, „kiedy” w dawnej polszczyźnie oznaczało „skoro”. Pierwsze słowa hymnu Polski oznaczają więc, że nie można mówić o śmierci kraju, gdy żyją jego obywatele,
• błędy pojawiają się także w trzeciej zwrotce. Wiele osób śpiewa o hetmanie Czarnieckim: „wrócił się przez morze” (lub inne alternatywne wersje: „rzucił się przez morze”, „rzucim się przez morze”). Tymczasem poprawną wersją jest: „wrócim się przez morze”. Wers ten oznacza, że Polacy – za przykładem hetmana Czarnieckiego – w razie konieczności powinni wrócić do ojczyzny, by ją ratować,
• pozostając jeszcze przy trzeciej zwrotce wiele osób myli nazwisko hetmana Czarnieckiego, nazywając go Czarneckim;
• problematyczna jest także czwarta zwrotka, gdzie występują słowa: „Już tam ojciec do swej Basi mówi zapłakany”. Najprawdopodobniej to nie ojciec jest zapłakany, ale Basia. Językoznawczyni prof. Katarzyna Kłosińska w Poradni Językowej PWN wyjaśnia, że w tym miejscu mamy do czynienia z zapisem „y” jako ścieśnionego -|e|(ej), forma „zapłakany” odnosiłaby się więc wówczas do rzeczownika „Basia”.

Hymn Polski jest śpiewany podczas ważnych uroczystości państwowych, świąt i rocznic, np. z okazji 11 listopada, czyli Narodowego Święta Niepodległości. Należy wówczas przyjąć odpowiednią postawę, a jednocześnie zachować powagę. W ten sposób wyraża się szacunek dla ojczyzny. Pieśni nie wolno wykonywać ze zmienionym tekstem czy melodią.

Hymn chroniony jest przez Konstytucję Rzeczpospolitej Polskiej. W przypadku naruszenia przepisów, związanych z hymnem obywatelowi grozi kara aresztu bądź grzywny. W trakcie obchodów Narodowego Święta Niepodległości wywieszane są również flagi Polski. Warto zadbać, by zawiesić je prawidłowo.

Ministerstwo Kultury, Dziedzictwa Narodowego i Sportu skierowało do konsultacji publicznych projekt ustawy o symbolach państwowych Rzeczpospolitej Polskiej. W propozycjach znalazło się także zamienienie kolejności drugiej i trzeciej zwrotki hymnu Polski.

Wówczas druga zwrotka brzmiałaby:

Jak Czarniecki do Poznania
Po szwedzkim zaborze,
Dla ojczyzny ratowania
Wrócim się przez morze.

A trzecią zwrotką hymnu byłaby:

Przejdziem Wisłę, przejdziem Wartę,
Będziem Polakami.
Dał nam przykład Bonaparte,
Jak zwyciężać mamy.

Ta ewentualna zmiana to powrót do pierwotnej wersji Mazurka Dąbrowskiego, zaczerpniętej z rękopisu Józefa Wybickiego.