Islandia. Tu edukacja jest dla każdego. Czy szkoły w Islandii są podobne do szkół w Polsce?

Małgorzata Meszczyńska
W islandzkiej szkole podstawowej uczeń nie dostanie negatywnej oceny – taka bowiem nie istnieje.
W islandzkiej szkole podstawowej uczeń nie dostanie negatywnej oceny – taka bowiem nie istnieje. Fot. Tomasz Mrozek/Movus Movere
Jak wygląda szkoła w Islandii? Czy edukacja w Islandii jest obowiązkowa? Kiedy Islandczycy mają wakacje i czy zdają maturę? Wulkaniczna wyspa leżąca na Oceanie Atlantyckim, zaliczana kulturowo do europejskich krajów nordyckich, ma dobrze rozwinięty system edukacji. Atmosfera w islandzkich szkołach jest zdecydowanym przeciwieństwem surowego klimatu panującego na skutej lodem wyspie. Czego uczą się młodzi Islandczycy i czy tamtejsza szkoła jest podobna do polskiej? Sprawdzamy.

Spis treści

Jak wygląda szkoła w Islandii? Czy edukacja jest obowiązkowa?

Islandia, wyspa pokryta w 11% lodowcami, wcale nie jest małym krajem. Jest o jedną trzecią większa od Irlandii czy Szkocji. W Islandii każdy ma równy dostęp do edukacji bez względu na płeć, miejsce zamieszkania, niepełnosprawność czy sytuację finansową. Większość szkół w Islandii jest finansowana ze środków publicznych i zapewnia równy dostęp do wysokiej jakości edukacji. Wszyscy mają zagwarantowana bezpłatną naukę również w szkole średniej i na wyższej uczelni.

Program nauczania opiera się na tolerancji, wartościach chrześcijańskich i przesłankach demokratycznych.

System edukacji Islandii podzielony jest na 4 etapy:

  • Leikskóli - przedszkole dla dzieci poniżej 6 lat,
  • Grunnskóli - szkoła obowiązkowa dla dzieci w wieku od 6-16 lat – szkoła podstawowa i gimnazjum,
  • Framhaldsskóli - szkoła średnia dla młodzieży od 16-20 lat,
  • Háskóli - szkoła wyższa dla osób w wieku powyżej 20 lat.

Lokalne władze odpowiadają za organizację przedszkoli i szkół obowiązkowych. Są też odpowiedzialne za dopilnowanie, aby dzieci realizowały obowiązek szkolny. Państwo natomiast prowadzi szkoły średnie i uczelnie wyższe.

Kuratelę nad islandzkimi szkołami sprawuje Ministerstwo Edukacji, Nauki i Kultury. Resort ten dzieli się na jednostki pełniące określone funkcje:

  • Krajowe Centrum Materiałów Edukacyjnych publikuje podręczniki dla szkół obowiązkowych i rozprowadza je bezpłatnie w placówkach.
  • Instytut Testów Edukacyjnych odpowiada za organizację testów kompetencji oraz badanie stanu wiedzy uczniów.

Rodzice w Islandii, podobnie jak w Polsce, płacą za pobyt dziecka w przedszkolu. Opłaty to około 30% rzeczywistych kosztów utrzymania dziecka w placówce. W prywatnych przedszkolach opłata jest wyższa o 10-20% nić w placówkach publicznych.

Szkoła obowiązkowa, czyli szkoła podstawowej i gimnazjum, jest bezpłatna. Uczniowie nie kupują również podręczników. Wszystkie potrzebne do nauki materiały otrzymują bezpłatnie w szkole.

W szkole średniej uczniowie kupują sobie podręczniki, a w szkołach zawodowych płacą dodatkowo za zużyte do nauki materiały. Szkoły średnie są dofinansowywane przez państwo. Władze lokalne pokrywają 2/3 kosztów funkcjonowania szkoły. Sama nauka w szkołach średnich jest dla uczniów bezpłatna, podobnie jak studia na Islandii.

Przedszkole jest szkolnym przedsionkiem. W Islandii żłobków nie ma

W Islandii przedszkole jest pierwszym etapem edukacji i ma zapewnić dzieciom bezstresowe rozpoczęcie nauki w szkole. W Islandii nie ma instytucji żłobka, dlatego do przedszkoli przyjmowane są nawet maluchy, które nie ukończyły roku. Zwykle jednak rodzice posyłają do placówki dzieci w wieku od 2 do 6 lat.

W miejscach, gdzie jest więcej chętnych niż miejsc w przedszkolu, w pierwszej kolejności przyjmowane są dzieci samotnych rodziców oraz dzieci studentów.

Co ważne - dzieci niepełnosprawne mają takie same prawo do przebywania w przedszkolu jak dzieci zdrowe. W wielu przypadkach mają nawet pierwszeństwo przy rekrutacji do placówki.

Cele edukacji przedszkolnej według islandzkiego prawa:

  • stworzenie dzieciom bezpiecznych warunków do zabawy i odpowiedniego otoczenia, w którym dorastają,
  • danie dzieciom możliwości uczestnictwa, pod kontrolą nauczycieli, w grach i zabawach, urozmaiconych pod względem przesłanek edukacyjnych,
  • położenie nacisku, w porozumieniu z rodzicami, na zachęcaniu dzieci do ogólnego rozwoju zgodnie z ich naturą i indywidualnymi potrzebami, zaoferowanie dzieciom pomocy emocjonalnej i psychicznej, aby mogły w pełni cieszyć się dzieciństwa,
  • krzewienie tolerancji i otwartości umysłu w kontaktach z innymi dziećmi, dostarczenie im równych możliwości rozwoju,
  • wsparcie w rozwoju etyki chrześcijańskiej i uczenie dzieci niezależności, aktywności i odpowiedzialności,
  • wychowanie dzieci twórczych i umiejących wyrażać swój własny silny wizerunek, czujących się bezpiecznie i zdolnych bez agresji rozwiązywać problemy.
Islandzkie przedszkolaki spędzają mnóstwo czasu na świeżym powietrzu.
Islandzkie przedszkolaki spędzają mnóstwo czasu na świeżym powietrzu. Fot. Ethan Hu/Unsplash

Zajęcia dla przedszkolaków trwają od 4 do najwyżej 9 godzin dziennie. Zgodnie z założeniem, że przedszkole ma przygotować dzieci do rozpoczęcia nauki w szkole, placówki kładą główny nacisk na:

  • opiekę i czynności codzienne,
  • gry i zabawy kondycyjne,
  • naukę poprawnego mówienia,
  • twórczość i ekspresję,
  • muzykę, dźwięk i ruch,
  • naturę,
  • wartości społeczne.

Dzień w islandzkiej podstawówce. Cisza i skupienie

Jak wygląda nauka w szkole podstawowej w Islandii? Swoje wrażenia z odwiedzin pierwszej na Islandii, najstarszej szkoły podstawowej: Laugarnesskóli, która znajduje się w Reykjaviku, opisuje na blogu MovusMovere, jego autorka - dr Anna Hildebrandt-Mrozek.

- Lekcje zaczynają się o godzinie 8.30, a kończą o 13.40. O godzinie 9 cała społeczność szkoły zbiera się w jednym, centralnym miejscu budynku. Po powitaniu dyrektora wszyscy śpiewają piosenki. Nauczyciele często siedzą z dziećmi na podłodze – na luzie i bez zbędnego dystansu. Po śpiewach są ogłoszenia, wyróżnienia i wszyscy się rozchodzą do klas. Generalnie obserwuje się ciszę i spokój, nie ma zbędnego hałasu, tak charakterystycznego dla polskich szkół. Może dlatego, że dzieci uczą się wyciszania i koncentracji na jednym zadaniu. Służy temu m.in. nauka w słuchawkach, by móc w ciszy skupić się na tym, co się robi. Dzieci uczą się również wyrażania emocji, na przykład tańcząc na przerwach. Bez względu na pogodę wychodzą też na podwórko czy boisko dwa razy dziennie – opisuje islandzką podstawówkę Anna Hildebrandt-Mrozek.

Autorka zwraca też uwagę na to, że obok standardowego zestawu przedmiotów (języki, matematyka, biologia, geografia) dzieci uczą się śpiewu, gry na instrumentach, malarstwa, techniki.

- Pracownie są bardzo dobrze wyposażone. Co ciekawe, mają też profesjonalne zajęcia z gotowania (w sali-kuchni) i robienia na drutach. To jeszcze jedna forma nauki koncentracji i cierpliwości. Ponadto każdy w tym kraju musi sobie umieć sam poradzić w trudnych warunkach klimatycznych, stąd nauka praktycznych umiejętności i rękodzieła – dodaje Anna Hildebrandt-Mrozek.

W islandzkiej szkole podstawowej uczeń nie dostanie negatywnej oceny – taka bowiem nie istnieje.

- Rozwijana jest samoocena i samoświadomość. Dziecko ocenia samo siebie i bada swoje postępy. Oprócz tego organizowane jest spotkanie z rodzicami i dzieckiem oraz rozmowa indywidualna z rodzicami. Takie spotkania odbywają się 2-3 razy w roku. Bieżące wiadomości dotyczące dziecka są wysyłane rodzicom przez internet – tłumaczy Anna Hildebrandt-Mrozek.

I jeszcze ciekawostka – uczniowie mają zakaz przynoszenia do szkoły słodyczy, ale też takich produktów, które mogą wywołać u dziecka lub jego kolegów alergię – np. orzeszków. Uczniowie zachęcani są natomiast do zabierania na drugie śniadanie owoców. To element szkolnej profilaktyki zdrowotnej. W jej ramach również, aż do 18. roku życia młodym Islandczykom przysługuje bezpłatna opieka stomatologiczna.

Szkolny autobus w Islandii.
Szkolny autobus w Islandii. Fot. Denys Nevozhai/unsplash

Kiedy zaczyna się rok szkolny w Islandii? Ilu uczniów liczą klasy?

W Islandii rok szkolny rozpoczyna się w sierpniu, a kończy na przełomie maja i czerwca. W roku szkolnym uczniowie mają co najmniej 170 dni lekcyjnych, zajęcia odbywają się 5 dni w tygodniu. Klasy zwykle liczą od kilkunastu, do 22 uczniów. Do obowiązkowej szkoły podstawowej przyjmowane są wszystkie sześciolatki.

Szkoła obowiązkowa jest podzielona na 10 klas. Najbardziej powszechne są trzy typy szkół: szkoła, która ma wszystkie 10 klas, szkoła z klasami od 1 do 7 i szkoła z klasami od 8 do 10. Szkoły z klasami od 8 do 10 to często szkoły łączone, do których idą uczniowie z mniejszych szkół.

- Duży nacisk kładzie się na indywidualizację pracy. Uczniowie i uczennice nie powtarzają klas, a jeśli mają indywidualne potrzeby, szkoła robi wszystko, aby im pomóc. Podczas lekcji nauczyciele i nauczycielki dostosowują materiały edukacyjne, a ci, którzy potrzebują szczególnego wsparcia, uczęszczają na zajęcia dodatkowe w mniejszych grupach. W szkole zatrudnieni są „dodatkowi” nauczyciele i nauczycielki – bez przydziału do klas – do których uczniowie i uczennice mogą zwrócić się o pomoc w razie potrzeby. Lekcje są pogrupowane w bloki przedmiotowe zaplanowane w tym samym czasie we wszystkich klasach danego rocznika. Taka organizacja umożliwia mieszanie uczniów i uczennic między klasami zgodnie z ich umiejętnościami z danego przedmiotu - opisuje swoje wrażenia z wizyty w islandzkiej podstawówce Ewa Przybysz-Gardyza, która w ramach projektu Szkoła Dobrostanu, wraz z reprezentacją zespołu Fundacji Szkoła z Klasą spędziła kilka dni w Islandii.

Uczniowie 10-letniej szkoły podstawowej, w ostatnim roku swojej nauki zdają ogólnokrajowy egzamin z islandzkiego i matematyki, angielskiego i duńskiego. Ich celem jest sprawdzenie stanu wiedzy uczniów po szkole po pierwszym etapie nauki, a po drugie pomoc uczniom w wyborze typu zajęć w szkole średniej. Po skończeniu szkoły obowiązkowej uczniowie otrzymują świadectwo, na którym są ostateczne oceny ze wszystkich przedmiotów ukończonych w 10 klasie i z egzaminu końcowego.

Czy w Islandii jest matura? Jak zdobyć zawodowe certyfikaty?

Szkoła średnia w Islandii nie jest obowiązkowa. Jednak 90% uczniów po szkole podstawowej podejmuje naukę w szkole średniej.

Główne typy szkół średnich w Islandii:

  • Liceum ogólnokształcące - oferuje wszechstronne wykształcenie trwające 4 lata, który jest zakończony egzaminem maturalnym,
  • Szkoła zawodowa - oferuje teoretyczne i praktyczne zajęcia związane ze zdobyciem kwalifikacji zawodowych,
  • Liceum zawodowe - łączy program liceum ogólnokształcącego i liceum zawodowego, szkoli specjalistów w danym zawodzie,
  • Specjalistyczna szkoła zawodowa - przygotowuje pracownika wykwalifikowanego.

Nauka w szkole ogólnokształcącej trwa 4 lata i kończy się egzaminem maturalnym. Nauczane przedmioty są podzielone na trzy grupy: przedmioty ogólne, specjalistyczne i wybieralne. Dwie trzecie zajęć prowadzone są pod kątem matury.

Uczniowie mogą też uczyć się konkretnego zawodu w liceum zawodowym, szkole zawodowej i specjalistycznej szkole zawodowej. Długość nauki jest różna, ale najbardziej rozpowszechnione są szkoły 4-letnie. Często na podstawie zaliczonych praktyk zawodowych uczniowie otrzymują uznawane zawodowe certyfikaty.

Studia w Islandii? Siedem uniwersytetów

Na wyspie działa siedem uniwersytetów, na których w sumie studiuje 18 tysięcy osób. Niespełna 5% studentów to obcokrajowcy. Islandczycy przyjmowani są na studia na podstawie świadectwa maturalnego.

Studia wyższe (háskólar) oferują uniwersytety:

  • The University of Iceland,
  • Bifröst University,
  • The Iceland University of the Arts (sztuki piękne),
  • Reykjavik University,
  • The Agricultural University of Iceland (nauki przyrodnicze),
  • Hólar in Hjaltadalur (akwakultura, hipologia, turystyka),
  • The University of Akureyri.

Po trzech latach studiów I stopnia uzyskuje się tytuł licencjata. Dwuletnie studia II stopnia kończą się zdobyciem tytułu magistra. Kolejne 3 lata studiów pozwalają na obronę doktoratu.

Technologie informatyczne i komunikacyjne w szkole

W islandzkich szkołach sprawnie funkcjonuje wprowadzony już w 2001 roku projekt e-nauki. Internet służy do przekazywanie licznych materiałów edukacyjnych oraz do komunikacji miedzy uczniami, nauczycielami, szkolną administracją, jak również z rodzicami.

Większość uniwersytetów i niektóre szkoły średnie oferują opcje nauczania na odległość. Dotyczy to również szkół ustawicznych oraz regionalnych centrów usług edukacyjnych i szkoleniowych w całym kraju. Jest to zgodne z islandzką filozofią jak najszerszego dostępu do edukacji dla wszystkich chętnych.

emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Mount Everest cały czas rośnie

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Komentarze

Komentowanie artykułów jest możliwe wyłącznie dla zalogowanych Użytkowników. Cenimy wolność słowa i nieskrępowane dyskusje, ale serdecznie prosimy o przestrzeganie kultury osobistej, dobrych obyczajów i reguł prawa. Wszelkie wpisy, które nie są zgodne ze standardami, proszę zgłaszać do moderacji. Zaloguj się lub załóż konto

Nie hejtuj, pisz kulturalne i zgodne z prawem komentarze! Jeśli widzisz niestosowny wpis - kliknij „zgłoś nadużycie”.

Podaj powód zgłoszenia

Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu.
Wróć na strefaedukacji.pl Strefa Edukacji