Kompetencje przyszłości w edukacji. Jak je rozwijać i dlaczego są ważne?

Przy okazji powrotu do szkół młodzież, dzieci oraz ich rodzice mogą się zastanawiać, czy szkoła i studia wystarczająco dobrze przygotowują je do dorosłego życia? Obserwując rynek pracy i zmieniające się potrzeby pokoleń trudno nie zgodzić się z tym, że kompetencje przyszłości to więcej niż wiedza teoretyczna z przedmiotów szkolnych czy dyplom ukończenia uczelni.

Jakie kompetencje są potrzebne, aby stawiać czoło osobistym i zawodowym wyzwaniom? Według danych Fundacji Edukacyjnej Przedsiębiorczości najbardziej przydatnymi kompetencjami w przyszłości będą:

• praca w zespole,
• umiejętności techniczne i cyfrowe,
• analiza danych,
• rozwiązywanie złożonych problemów,
• kreatywność.

O kompetencjach przyszłości mówiono także podczas Forum Ekonomicznego w Karpaczu. W panelu „Kompetencje przyszłości. Czym są i jak je kształtować? Czy stanowią odpowiedź na wyzwania współczesnego świata?” zwrócono uwagę m.in. na programy i inwestycje, które wykorzystują nowe technologie w edukacji, pozwalają przygotować młodych ludzi do podejmowania wyzwań współczesnego świata. Podkreślano, że technologie informacyjno-komunikacyjne pozwalają przekazywać wiedzę w ciekawy sposób i pomagają młodym ludziom odkrywać swoje zainteresowania.

W tym kontekście o „Laboratoriach Przyszłości” mówił Minister Edukacji i Nauki. Przypomniał, że nowoczesny sprzęt zakupiony w ramach programu jest już dostępny w 12 tys. szkół w całej Polsce. Pozwala on urozmaicić i wzbogacić proces dydaktyczny, a także rozwijać talenty uczniów.

Kompetencje przyszłości to nie tylko umiejętności technologiczne i inteligencja cyfrowa, ale także szereg umiejętności miękkich, m.in. umiejętności prowadzenia grupy i bycia liderem.

Powinniśmy zwłaszcza w tych czasach uczyć umiejętności i tych miękkich i twardych, a także kreatywności, dostosowania się do warunków, charakteru, umiejętności, które wiążą się z pozytywnym podejściem do życia oraz niepopadania w panikę — mówił podczas jednego z przemówień na Forum Ekonomicznym w Karpaczu rektor AGH prof. Jerzy Lis

Uczniowi, studenci, wykładowcy i nauczyciel oraz menadżerowie są zdania, że najbardziej przydatnymi kompetencjami w przyszłości będą: praca w zespole, umiejętności techniczne i cyfrowe oraz analiza danych, wynika z raportu „Przyszłość edukacji. Scenariusze 2046”.

Świat ewoluuje, a tym samym zdolności, których potrzebujemy, aby w nim funkcjonować. W nowoczesnej edukacji premiowane są zaawansowane umiejętności poznawcze, takie jak krytyczne myślenie, kreatywność, rozwiązywanie złożonych problemów. Co ciekawe, wraz z postępującą cyfryzacją, na rynku pracy rośnie zapotrzebowanie na kompetencje społeczne.

Wyniki badań Inkubatora Uniwersytetu Warszawskiego alarmują, że aż 86 proc. studentów boi się, jak będzie wyglądała ich przyszłość, a ponad połowa nie wie, czy znajdzie zatrudnienie. Dlatego, tak istotne jest budowanie kompetencji dostosowanych do wymagań zmieniającego się świata już na etapie edukacji szkolnej i akademickiej. Młodzi ludzie, obok teoretycznej wiedzy, potrzebują również praktycznego przygotowania do życia społecznego i zawodowego.

Przestrzenią do kształtowania kompetencji jutra w polskich szkołach są coraz częściej inicjatywy organizacji społecznych. To one popularyzują innowacyjne narzędzia, pracę zespołową, czy metody projektowe. Przykładem jest Fundacja Edukacyjna Przedsiębiorczości, która od lat realizuje dwa ogólnopolskie programy Stypendia Pomostowe oraz PROJEKTOR. Programy te wspierają dzieci i młodych dorosłych w rozwoju ważnych kompetencji, rozbudzają wiarę we własne możliwości, wzmacniają poczucie sprawczości, odpowiedzialności społecznej oraz samodzielności.

Szkoły mogą podejmować współpracę z organizacjami pozarządowymi. Dawać dzieciom możliwość uczestniczenia w warsztatach. A także szkolić kadrę do prowadzenia zajęć w sposób aktywizujący i uczący komunikacji, rozwiązywania problemów, realizowania większych projektów grupowych.