Książki, które warto czytać małym dzieciom. Jakie lektury wybrać dla najmłodszych?

Jest wiele powodów, by już od pierwszych miesięcy życia podsuwać dziecku książki. Na początku maluch z ciekawością ogląda obrazki. Wraz z kolejnymi miesiącami przychodzi świadome zainteresowanie lekturą. Dzięki książkom możemy tłumaczyć dzieciom realia panujące w świecie. Poza tym wyrabiamy w naszych pociechach nawyk czytania. Książka może stać się doskonałym pretekstem do rozmów na różne tematy. Bardzo często wskazuje młodym czytelnikom ciekawe wzorce osobowe, a poza tym ćwiczy myślenie i pamięć. Wielu rodziców zadaje sobie pytanie, które książki warto czytać dzieciom w zależności od ich wieku. Podpowiadamy.

Małe dziecko poznaje świat przez różne zmysły. Właśnie dlatego ważne jest, by książki dla najmłodszych dzieci były różnorodne. Dla niemowląt dobrym pomysłem mogą okazać się książki kontrastowe (czarno-białe). Pierwsze kolory, które widzi dziecko, gdy przyjdzie na świat to właśnie czarny, biały, a po czasie także czerwony. Książeczki kontrastowe wspierają więc rozwój widzenia wśród niemowląt.

Czym się kierować przy wyborze takich książek? W pierwszych miesiącach życia dziecka warto zdecydować się na te, które mają najprostsze i wyraźnie zarysowane ilustracje, przedstawiające zwierzęta lub przedmioty codziennego użytku. Z biegiem dni można zakupić książki, w których będą pojawiały się kolejne kolory, np. czerwone elementy, a później także inne barwy. Niektóre książki kontrastowe zawierają również elementy sensoryczne, dzięki którym dziecko może poznawać świat przez dotyk.

Dobrym pomysłem będzie wybranie książek kontrastowych wydanych w formie harmonijki. Możemy wówczas rozłożyć je w łóżeczku dziecka czy na macie, a maluch będzie miał do nich swobodny dostęp. Obserwowanie takich obrazków jest dla niemowlęcia doskonałym momentem, w którym ma szansę ćwiczyć podnoszenie główki. To niezwykle ważna umiejętność w rozwoju motoryki u dziecka.

Wybór książek dla dzieci, które skończyły już pierwszy rok życia, jest naprawdę spory. Jak wśród nich znaleźć wartościowe pozycje? Warto zwrócić uwagę na to, by książki nie tylko były ciekawe dla najmłodszego odbiorcy, ale także rozwijały jego kompetencje: emocjonalne, poznawcze czy motoryczne. Okres około pierwszego roku życia jest czasem, gdy dziecko bardzo mocno się rozwija i zyskuje nowe umiejętności. Często zaczyna wówczas mówić i stawiać swoje pierwsze kroki. Z dnia na dzień coraz więcej rozumie, uczy się łączenia faktów czy zauważania szczegółów.

Które lektury mogą wspomóc dziecko w rozwoju tych podstawowych umiejętności? Dobrym pomysłem będzie zdecydowanie się na książki sensoryczne. Maluch ma wówczas szansę poznawać nowe tekstury i właśnie przy pomocy zmysłu dotyku uczyć się świata. Książki tego typu często są tematyczne, np. zwierzęta w zoo, pojazdy czy park. Warto zwrócić uwagę także na to, co najbardziej ciekawi dziecko i dostosować tematykę książki do zainteresowań malucha.

Ciekawą propozycją są też książki 3D – bardzo lubiane przez najmłodszych. Przy ich użyciu dziecko ma szansę rozwijać motorykę małą poprzez sprawne przesuwanie paluszkami różnych elementów. Poza tym, w zależności od tematyki książki, można powoli wprowadzać wiedzę merytoryczną na temat otaczającego nas świata. Dobrym rozwiązaniem będzie zaproponowanie książki 3D o organizmie człowieka czy świecie przyrody.

Jedną z ważniejszych umiejętności, które dziecko zdobywa około pierwszego roku życia, jest mowa. Warto przez czytanie odpowiednich lektur wspierać rozwój tej kompetencji. Dobrym pomysłem będzie więc zakup książek dźwiękonaśladowczych, w których nie tylko zapisane są, na przykład dźwięki, jakie wydaje konkretne zwierzę, ale także je słychać, dzięki czemu dziecko może je sobie samodzielnie odtworzyć i powtórzyć.

W tym kontekście naprawdę wartościowymi pozycjami mogą okazać się książki „Pucio uczy się mówić” Marty Galewskiej-Kustry czy „Bubu uczy się mówić” Anny M. Buszkiewicz i Magdaleny Łozińskiej. Zawierają one dużo onomatopei, mogących wspomóc rozwój mowy dziecka.

Przy wyborze książki dla małego dziecka warto zwrócić uwagę nie tylko na aspekt edukacyjny. Lektura ma być dla najmłodszych dobrą zabawą. Sprawdzą się więc wszelkiego rodzaju lektury alternatywne, do których możemy przyczepiać lub wkładać rozmaite elementy. To również doskonałe ćwiczenie sprawności rąk dla najmłodszych. Ostatnia bardzo ważną kwestią przy wyborze książki dla małego dziecka jest wydanie. Najbardziej praktyczne propozycje to te w twardej oprawie i niedające się tak łatwo zniszczyć.

Dziecko w wieku przedszkolnym posiada już całkiem sporo umiejętności, wciąż jednak bardzo szybko się rozwija. Warto wspomóc ten rozwój przez dobranie odpowiedniej lektury. Tutaj dwiema podstawowymi kwestiami jest: kontynuowanie nauki mówienia, a także wprowadzanie nauki liczenia. Oprócz książek typu „Moje pierwsze słowa” dobrym pomysłem będzie także zaznajamianie dziecka z liczbami.

Pamiętajmy jednak, że warto by nauka odbywała się przez zabawę. Ciekawą propozycją, która jest bardzo lubiana przez młodsze i nieco starsze dzieci jest seria „Mamoko” Mizielińskich („Mamoko na litery” i „Mamoko na liczby”), która nie tylko zapoznaje najmłodszych z literkami i cyferkami, ale także ćwiczy spostrzegawczość i nazywanie konkretnych elementów. Tak naprawdę książki tego typu można wprowadzać nawet wcześniej, niż wśród dzieci w wieku przedszkolnym.

Dzieci 3+ wciąż mogą zapoznawać się z książkami sensorycznymi czy 3D. Z pewnością będą one korzystnie wpływały na ich rozwój. Warto jednak w tym okresie wprowadzać już lektury tematyczne. Weźmy pod uwagę predyspozycje i zainteresowania dziecka. Można zdecydować się na serię o pociągach, samochodach lub lesie czy zwierzętach – w zależności od upodobań naszej pociechy.

Dobrym pomysłem może okazać się także zaproponowanie synowi czy córce książek mówiących o emocjach. Przedszkolaki, które zazwyczaj pierwszy raz znajdują się w tak dużej grupie dzieci, niekiedy nie potrafią w odpowiedni sposób mówić o swojej złości, zdenerwowaniu czy stresie, warto więc podsunąć im lektury, mogące wspomóc ich w rozwoju emocjonalnym, np. „Księgę emocji” Marii Menendez-Ponte, „Co robią uczucia?” Tiny Oziewicz, „Wszystko o emocjach” Brooksa Felicity i Allen Frankie.