Kształcenie dualne. Czy warto wybrać szkołę, która oferuje jednocześnie naukę i praktyczne zawodowe przygotowanie?

OPRAC.:
Małgorzata Meszczyńska
Małgorzata Meszczyńska
Dualne kształcenie zawodowe, to nauka, połączona z praktyką, bezpośrednio u potencjalnego pracodawcy.
Dualne kształcenie zawodowe, to nauka, połączona z praktyką, bezpośrednio u potencjalnego pracodawcy. Jeswin Thomas/unsplash
Na czym polega kształcenie dualne? Dlaczego eksperci twierdzą, że jest tak ważne w szkolnictwie zawodowym? Czy można uczyć się zawodu i jednocześnie zarabiać własne pieniądze? Czy kształcenie dualne to szansa na znalezienie dobrej pracy? Sprawdzamy, co to jest kształcenie dualne i jakie przynosi korzyści.

Spis treści

Dualne kształcenie zawodowe – co to jest?

Kształcenie dualne to nowoczesny i skuteczny sposób nauczania. Polega na połączeniu teorii z praktyką. Obok lekcji prowadzonych w szkole, uczniowie nabywają praktyczne umiejętności w partnerskich przedsiębiorstwach. Pozwala to na odpowiednie przygotowanie zawodowe, które nie rozmija się z oczekiwaniami potencjalnego pracodawcy i wymaganiami rynku pracy.

Dualne szkolnictwo zawodowe najbardziej rozwinęło się w szkołach branżowych i polega na łączeniu nauki teorii w szkole z praktyką w zakładzie pracy, którego właściciel posiada stosowne uprawnienia. Najczęściej jest on równocześnie członkiem cechu rzemiosł, który współpracuje ze szkołą i wtedy uczeń nabywa uprawnienia czeladnika w zawodzie, w którym się kształci.

W wielu przypadkach również szkoła tworzy klasy patronackie i podejmuje współpracę z jednym (najczęściej dużym zakładem) lub zajęcia praktyczne są realizowane na warsztatach szkolnych.

Co daje kształcenie dualne?

Zdaniem fachowców, połączenie teorii i praktyki przynosi korzyści wszystkim stronom. Podnosi umiejętności uczniów, przynosi prestiż szkole, a firma poza oczywistą promocją, ma szansę przygotować sobie fachowe kadry.

Kształcenie dualne nabrało szczególnego znaczenia po kolejnej reformie oświaty, jaka została przeprowadzona w 2016 roku. Wtedy to zlikwidowane zostały gimnazja i przywrócone ośmioletnie szkoły podstawowe. Nauka w liceach wydłużyła się do 4 lat, a technika wróciły do 5-letniego cyklu kształcenia. Nowością zaś było przemianowanie szkół zawodowych na branżowe. Dotychczasowe „zawodówki” to 3-letnie szkoły branżowe I stopnia. 2-letnia szkoła branżowa II stopnia pozwala chętnym kontynuować naukę i dodatkowo przystąpić do egzaminu maturalnego, a dalej – rozpocząć studia wyższe.

Kształcenie zawodowe ma przynosić korzyści wybierającym tę ścieżkę edukacji młodym ludziom, ale także firmom, rynkowi pracy i całej gospodarce. Te wszystkie warunki najlepiej zdaje się spełniać właśnie dualne kształcenie zawodowe. Model taki z powodzeniem od lat stosowany jest w Niemczech i Szwajcarii, jak również w Holandii. Coraz bardziej doceniany jest również w polskim systemie kształcenia zawodowego.

Zawodowe kształcenie dualne się opłaca

Kształcenie dualne przynosi korzyści wszystkim uczestnikom tego procesu, a finalnie ma pozytywny wpływ na rynek pracy i całą gospodarkę. Uczniowie nabywają praktyczne umiejętności, które rzeczywiście przydadzą im się w pracy zawodowej. Szkoły umożliwiające kształcenie dualne są postrzegane jako te z atrakcyjną ofertą edukacyjną. Cieszą się więc większym zainteresowaniem kandydatów.

Tymczasem przedsiębiorca, który prowadzi w swojej firmie praktyczną naukę zawodu, może kształcić młodych ludzi zgodnie ze swoimi oczekiwaniami i potrzebami. W ten sposób tworzy potencjalnie swoje przyszłe kadry. W większości przypadków firmy, które przyjmują praktykantów, nie muszą prowadzić rekrutacji na nowych pracowników. Mogą zatrudnić najlepszych uczniów, oszczędzając jednocześnie na szkoleniu i przygotowaniu do pracy osób z zewnątrz.

- Specjaliści są zgodni, że jedynie w ten sposób można spełnić oczekiwania większości pracodawców co do cech, jakie powinni posiadać absolwenci wkraczający na rynek pracy. Kształcenie zawodowe w systemie mistrz-uczeń przynosi tu bowiem najlepsze efekty i daje największą gwarancję, że nie wypuszczamy z murów szkoły kolejnego młodego bezrobotnego. Kształcenie dualne ma być podstawą głównie w szkołach branżowych, ale jego elementy należałoby stosować również na innych etapach edukacji – mówi Maciej Całka, członek Zarządu Cechu Rzemiosł Budowlanych i Różnych w Kaliszu.

Kształcenie dualne sprawdzi się również w szkolnictwie wyższym. Jego elementy można jednak wprowadzać już w szkołach podstawowych, a nawet... w przedszkolach.

- Współpraca z przedsiębiorcami może bowiem doskonale wzbogacać obowiązkowe doradztwo zawodowe, które powinno być swego rodzaju „kuźnią talentów” i drogowskazem wyboru ścieżki kształcenia, rzutującej przecież często na całe życie – dodaje Całka.

Dlaczego edukacja zawodowa jest ważna?

Szkolnictwo zawodowe jest jednym z głównych filarów rozwoju gospodarki. Nic więc dziwnego, że wraz z rosnącym problemem, jakim jest brak fachowców na rynku pracy, edukacja zawodowa zyskuje na znaczeniu. Jak zaznaczają jednak zaangażowani w kształcenie zawodowe eksperci, szczególną wagę należy zwrócić na samą organizację całego procesu kształcenia branżowego.

- Wyraźnie trzeba zaznaczyć, że bez podwyżek wynagrodzeń nauczycieli w szkołach oraz instruktorów praktycznej nauki zawodu, żadne reformy szkolnictwa nie przyniosą spektakularnych sukcesów. Mamy dziś do czynienia z walką o absolwenta szkoły podstawowej pomiędzy jednostkami, których kompetencje i zadania w dużej części się pokrywają. W pierwszej kolejności dotyczy to szkół średnich, bo przecież za każdym uczniem idzie subwencja oświatowa, a więc godziny i etaty dla nauczycieli. Tych zaś w kształceniu zawodowym mamy coraz mniej. Nie może więc dziwić, że w czasach niżu demograficznego dyrektorzy prześcigać się będą w tworzeniu atrakcyjnej oferty i klas profilowychpodkreśla ekspert.

Tymczasem szkoły, rekrutując uczniów, powinny przede wszystkim skupiać się na ich predyspozycjach, zdolnościach, zainteresowaniach i możliwościach. Pomocna byłaby tu odpowiednia diagnoza i opinia ze szkoły podstawowej, przygotowana przez wychowawcę, we współpracy ze szkolnym pedagogiem i doradcą zawodowym. Taka opinia mogłaby być kierunkowskazem dla ucznia i jego rodziców, przy wyborze dalszej ścieżki edukacyjnej dla nastolatka.

Czy można uczyć się i zarabiać jednocześnie?

Nauka, która oprócz wiedzy przynosi również zarobek, może być dla wielu młodych ludzi argumentem przemawiającym za wyborem szkoły branżowej. Uczeń pierwszej klasy szkoły branżowej, która prowadzi kształcenie w dualnym systemie rzemieślniczym, otrzymuje wynagrodzenie. Poza tym już od pierwszej klasy uczeń ma również odprowadzane składki do ZUS.

- Jest to możliwe, ponieważ kształcenie zawodowe młodzieży w Polsce wspierane jest ze środków Funduszu Pracy i przekazywane za pośrednictwem OHP w formie zwrotu wynagrodzeń pracowników młodocianych, a także jako zwrot kosztów kształcenia, po zdanym egzaminie końcowym. Niestety nie są to kwoty, które mogą przekonywać masowo pracodawców do podjęcia się trudów organizacji tego typu kształcenia. Nie były to także kwoty przesadnie atrakcyjne dla uczniów, ale od roku 2023 może się to zmienić, gdyż minimalne wynagrodzenie pracownika młodocianego będzie podniesione o 3% do poziomu około 700 zł w klasie III. Zmiany te zapowiedziała na początku grudnia 2022 roku Minister Rodziny i Polityki Społecznej. Należy to uznać za krok w dobrym kierunku – zauważa Maciej Całka.

Jak zdobyć konkretny zawód w najkrótszym czasie?

Jeśli zależy nam na zdobyciu zawodowych, konkretnych uprawnień w jak najkrótszym czasie, można wybrać celowaną ścieżkę edukacyjną. Najszybsza zaczyna się bowiem od zgłoszenia się do szkoły branżowej i cechu. Tam uczeń podpisuje umowę z wybranym pracodawcą, aż do egzaminu zawodowego przed CKE lub Izbą rzemieślniczą (czeladnik). Po 3 latach mamy już możliwość wykonywania dobrze płatnego zawodu.

Warto podkreślić, że w ciągu 3 lat nauki uczeń otrzymuje świadczenia pracownicze i wynagrodzenie jako pracownik młodociany. Wybór tej ścieżki nie blokuje dalszego kształcenia, czyli kontynuowania nauki w szkole branżowej II stopnia. Po niej uczeń może przystąpić do matury, następnie wstąpić na studia, może też zdawać egzamin na mistrza w wybranym zawodzie.

Egzamin zawodowy 2023

Co warto wiedzieć, zanim przystąpisz do egzaminów zawodowych 2023? Tu znajdziesz zasady, terminy, wskazówki

Z czego składa się egzamin zawodowy?

Każdy egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie składa się z dwóch części - pisemnej i praktycznej. Egzamin pisemny trwa 60 minut i polega na rozwiązaniu testu. Test składa się z 40 zadań i zdający spośród 4 odpowiedzi wybiera jedną, prawidłową. Egzamin praktyczny przeprowadzany jest na stanowisku egzaminacyjnym - odpowiednio przygotowanym do realizacji zadań, związanych z danym zawodem. Egzamin praktyczny trwa od 120 do 240 minut.

Egzamin zawodowy i egzamin potwierdzający kwalifikacje w zawodzie - czym się różnią?

Egzamin potwierdzający kwalifikacje zawodowe, krócej nazywany jest egzaminem zawodowym. Egzamin taki ocenia poziom opanowania wiadomości, a także umiejętności potrzebnych do wykonywania określonego zawodu. Jaki zakres wiedzy i jakie praktyczne umiejętności powinien prezentować absolwent ubiegający się o tytuł zawodowy, określają tzw. standardy wymagań. I właśnie takie standardy są podstawą do przeprowadzania egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe.

Egzamin zawodowy: FORMUŁA 2012

"Egzamin zawodowy przeprowadzany jest dla uczniów i absolwentów zasadniczych szkół zawodowych, techników i szkół policealnych, którzy rozpoczęli naukę nie wcześniej ‎niż 1 września 2012 r., ale nie później niż 31 sierpnia 2017 r. lub przystępują do egzaminu w trybie egzaminu eksternistycznego" - informuje Centralna Komisja Egzaminacyjna.‎

Do egzaminu potwierdzającego kwalifikacje w zawodzie przeprowadzanego zgodnie z przepisami ustawy o systemie oświaty w brzmieniu obowiązującym przed 1 września 2017 r. i w oparciu o podstawę programową kształcenia w zawodach przystępują:

  • uczniowie i słuchacze zasadniczych szkół zawodowych, techników i szkół policealnych, którzy rozpoczęli naukę nie wcześniej ‎niż 1 września 2012 r., ale nie później niż 31 sierpnia 2017 r. i realizowali podstawę programową z 2012 r.;
  • absolwenci czteroletnich techników, którzy rozpoczęli naukę nie wcześniej ‎niż 1 września 2012 r., ale nie później niż 31 sierpnia 2017 r. i realizowali podstawę programową z 2012 r. – do roku szkolnego 2024/2025;
  • absolwenci zasadniczych szkół zawodowych, którzy rozpoczęli naukę nie wcześniej ‎niż 1 września 2012 r., ale nie później niż 31 sierpnia 2017 r. i realizowali podstawę programową z 2012 r – do roku szkolnego 2024/2025;
  • absolwenci szkół policealnych, którzy rozpoczęli naukę nie wcześniej ‎niż 1 września 2012 r., ale nie później niż 31 sierpnia 2017 r. i realizowali podstawę programową z 2012 r – do roku szkolnego 2024/2025;
  • osoby, które ukończyły kwalifikacyjny kurs zawodowy prowadzony w oparciu o podstawę programową kształcenia w zawodach z 2012 r. – do dnia 31 października 2025 r.;
  • osoby dorosłe, które ukończyły praktyczną naukę zawodu dorosłych lub przyuczenia do pracy dorosłych, o których mowa odpowiednio w art. 53c i art. 53d ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz.U. z 2015 r. poz. 149, z późn. zm.), do dnia 31 października 2025 r.
  • absolwenci zasadniczych szkół zawodowych, techników, techników uzupełniających i szkół policealnych, którzy rozpoczęli kształcenie przed 1 września 2012 r., ale do końca roku szkolnego 2016/2017 nie zdali egzaminu potwierdzającego kwalifikacje zawodowe albo nie przystąpili do tego egzaminu – do roku szkolnego 2024/2025;

Egzamin zawodowy jest przeprowadzany do 31 października 2025 r., także jako egzamin eksternistyczny dla osób, które:‎

  • ‎ukończyły gimnazjum albo ośmioletnią szkołę podstawową
  • ‎co najmniej dwa lata kształciły się lub pracowały w zawodzie, w którym ‎wyodrębniono daną ‎kwalifikację.

Egzamin zawodowy 2023 - dlaczego trzy formuły?

Egzaminy zawodowe obowiązujące w 2023 roku, przeprowadzane są w trzech formułach: 2012, 2017 i 2019. Co oznaczają formuły i na czym polegają różnice? Poszczególne formuły egzaminów kierowane są do absolwentów szkół, którzy rozpoczęli naukę i ukończyli ją w określonych latach (formuły uwzględniają zmiany w podstawach programowych, a także zmiany będące efektem likwidacji gimnazjów i wprowadzenia 8-klasowych szkół podstawowych).

Egzamin zawodowy: FORMUŁA 2019

Egzamin w formule 2019 oparty jest o nową podstawę programową kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego z 2019 roku. To oznacza, że osoby, które kształcą się już według podstawy programowej obowiązującej od września 2019 roku, będą zdawały egzamin właśnie w tej formule.

Najważniejsze zmiany, jakie wprowadzono na egzaminach Formule 2019 w porównaniu do wcześniejszych egzaminów (formuły 2012 i 2017), to:

  • inne podstawy programowe, a tym samym inne kwalifikacje oraz zawody, w których przeprowadzany jest egzamin,
  • obowiązkowość egzaminu dla uczniów i słuchaczy – nieprzystąpienie do egzaminu skutkuje nieotrzymaniem świadectwa ukończenia danego roku szkolnego lub semestru,
  • część pisemna egzaminu przeprowadzana wyłącznie przy komputerze, za wyjątkiem osób wnioskujących o dostawanie warunków przeprowadzania egzaminu,
  • jawność zadań w części praktycznej egzaminu we wskazanych kwalifikacjach.

Jak podkreśla CKE, egzamin zawodowy w formule 2019 jest przeprowadzany jest dla uczniów, absolwentów szkół, osób, które ukończyły kwalifikacyjny kurs zawodowy, osób dorosłych, które ukończyły praktyczną naukę dorosłych lub przyuczenie do pracy dorosłych oraz osób przystępujących do egzaminu eksternistycznego zawodowego, którzy rozpoczęli naukę nie wcześniej ‎niż 1 września 2019 r.

Do egzaminu zawodowego wg podstawy programowej kształcenia w zawodach szkolnictwa branżowego z 2019 r:

  • przystępują uczniowie branżowych szkół I stopnia niebędący młodocianymi pracownikami oraz uczniowie będący młodocianymi pracownikami zatrudnionymi w celu przygotowania zawodowego u pracodawcy niebędącego rzemieślnikiem,
  • przystępują uczniowie techników oraz słuchacze branżowych szkół II stopnia i szkół policealnych,
  • mogą przystąpić uczniowie branżowych szkół I stopnia będący młodocianymi pracownikami zatrudnionymi w celu przygotowania zawodowego u pracodawcy będącego rzemieślnikiem,
  • mogą przystąpić absolwenci branżowych szkół I stopnia, branżowych szkół II stopnia, techników i szkół policealnych,
  • mogą przystąpić absolwenci szkół ponadgimnazjalnych: zasadniczych szkół zawodowych i techników,
  • mogą przystąpić osoby, które ukończyły kwalifikacyjny kurs zawodowy,
  • mogą przystąpić osoby dorosłe, które ukończyły praktyczną naukę zawodu dorosłych lub przyuczenie do pracy dorosłych, o których mowa odpowiednio w art. 53c i art. 53d ustawy z dnia 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy (Dz. U. z 2018 r. poz. 1265, z późn. zm.), jeżeli program przyuczenia do pracy uwzględniał wymagania określone w podstawie programowej kształcenia w zawodzie szkolnictwa branżowego lub podstawie programowej kształcenia w zawodach,
  • mogą przystąpić osoby spełniające warunki dopuszczenia do egzaminu eksternistycznego zawodowego.

Egzamin zawodowy: FORMUŁA 2017

Egzamin w formule 2017 przeprowadzany jest w oparciu o przepisy, które weszły w życie 1 września 2017 r. Zmiany w sposobie przeprowadzania egzaminu obejmują już nową podstawę programową kształcenia. Egzamin ten przeprowadzany jest dla uczniów i słuchaczy branżowych szkół I i II stopnia, techników oraz szkół policealnych, którzy rozpoczęli naukę nie wcześniej ‎niż 1 września 2017 r.

Egzamin zawodowy w Formule 2017 skierowany jest do:

  • uczniów i absolwentów branżowych szkół I stopnia, uczniów i absolwentów 4-letnich techników oraz uczniów, słuchaczy i absolwentów szkół policealnych, rozpoczynających kształcenie w klasie I tych szkół od roku 2017/2018, a w kolejnych latach w kolejnych klasach/semestrach tych szkół,
  • uczniów i absolwentów 5-letniego technikum rozpoczynających kształcenie w klasie I tej szkoły od roku 2019/2020, a w kolejnych latach w kolejnych klasach tych szkół,
  • uczniów i absolwentów 2-letniej branżowej szkoły II stopnia, rozpoczynających kształcenie w klasie I tej szkoły począwszy od roku szkolnego 2020/2021, a w kolejnych latach w kolejnych klasach tych szkół,
  • osób, które ukończyły kwalifikacyjne kursy zawodowe prowadzone przez podmioty, o których mowa w art. 117 ust. 2 ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2017 r. poz. 59), na których kształcenie rozpocznie się nie wcześniej niż 1 stycznia 2020 r.
  • osób spełniających warunki określone w przepisach w sprawie egzaminów eksternistycznych – od dnia 1 listopada 2025 r.,
  • osób dorosłych, które ukończyły praktyczną naukę zawodu dorosłych lub przyuczenie do pracy dorosłych, jeżeli program przyuczenia uwzględniał wymagania w podstawie programowej kształcenia w zawodach, zgłoszonych przez starostę do komisji egzaminacyjnej – od dnia 1 listopada 2025 r.

Co się stanie jeśli nie podejdziesz do egzaminu zawodowego?

Uczniowie branżowych szkół I stopnia, niebędący młodocianymi pracownikami oraz uczniowie będący młodocianymi pracownikami zatrudnionymi w celu przygotowania zawodowego u pracodawcy niebędącego rzemieślnikiem, uczniowie techników oraz słuchacze branżowych szkół II stopnia i szkół policealnych, mają obowiązek przystąpić do egzaminu zawodowego w formule 2019.

Jak podkreśla Centralna Komisja Egzaminacyjna, nieprzystąpienie do egzaminu skutkuje nieotrzymaniem świadectwa ukończenia danego roku szkolnego lub semestru. Oznacza to konieczność powtarzania klasy czy semestru nauki.

Co zabrać ze sobą na egzamin zawodowy?

Na pisemną część egzaminu zawodowego na pewno trzeba zabrać ze sobą dokument tożsamości - dowód osobisty, legitymację szkolną albo paszport. Warto mieć ze sobą przynajmniej dwa długopisy z czarnym wkładem. Przy egzaminach przeprowadzanych przy komputerze, długopis nie przyda się co prawda do zaznaczania odpowiedzi na arkuszach, ale np. do podpisania się na wykazie osób przystępujących do egzaminu zawodowego.

Szczegółowe informacje na temat tego, co można i co należy zabrać ze sobą na egzamin zawodowy, a także czego absolutnie nie należy wnosić do sali, powinien przekazać przystępującym do egzaminu wychowawca klasy albo dyrektor szkoły.

Czy można poprawiać egzamin zawodowy?

Egzaminy zawodowe nie przewidują terminów poprawkowych, ale uczeń, który nie zdał egzaminu zawodowego w części pisemnej albo praktycznej, może ponownie przystąpić do tej części sprawdzianu. W trakcie swojej nauki, może zdawać go w kolejnych terminach organizowanego w szkole egzaminu. Po zakończeniu nauki, dwukrotnie może przystąpić do egzaminu według zasad określonych dla absolwentów. Kolejne podejścia odbywać się mogą już w trybie eksternistycznym.

Ile procent potrzeba, żeby zdać egzamin zawodowy?

Aby zdać egzamin zawodowy, konieczne jest uzyskanie przynajmniej 50% punktów w części pisemnej, a także zdobycie nie mniej niż 75% możliwych do uzyskania punktów w części praktycznej.

Jak się ubrać na egzamin zawodowy 2023?

Egzamin zawodowy, który składa się z dwóch części - pisemnej i praktycznej, może wymagać dwóch różnych kompletów ubrań.

Na część pisemną najlepiej ubrać się skromnie i schludnie. W większości szkół obowiązuje "galowy" strój - czyli biała bluzka lub koszula, oraz czarne lub granatowe spodnie/spódnica.

W zależności od formy praktycznej egzaminu, strój może być ważnym jego elementem - i jego dobór, dopasowanie, może mieć wpływ na ocenę egzaminu. Chodzi tu przede wszystkim o odzież roboczą i jej elementy ochronne. Egzaminator może również zwracać uwagę na schludność "służbowego" stroju. Warto zatem przygotować odpowiedni uniform wcześniej i upewnić się, że nie zapomnieliśmy o żadnym elemencie egzaminacyjnego stroju.

Jak uzyskać tytuł technika?

Technik (gr. technikos – kunsztowny), jest to tytuł zawodowy, możliwy do uzyskania jednocześnie ze średnim wykształceniem ogólnym. Tytuł technika, czyli specjalisty w zakresie wybranej dziedziny wiedzy technicznej, otrzymują absolwenci 5-letnich techników (i nielicznych liceów zawodowych). Aby jednak otrzymać tytuł technika, konieczne jest zdanie kwalifikacyjnych egzaminów zawodowych. Uczeń technikum nie tylko zdobywa kwalifikacje zawodowe i potwierdzający je tytuł, ale też może zdawać maturę i kontynuować naukę na studiach.

Terminy i wyniki egzaminów zawodowych 2023

Egzaminy zawodowe odbywają się dwa razy w roku. W 2023 kwalifikacje zawodowe będzie można potwierdzić w sesji zimowej i letniej.

Uczniowie zdający egzamin zawodowy według Formuły 2019, w sesji zimowej mają wyznaczony termin główny egzaminów od 9 do 21 stycznia 2023 (część pisemna: 10-14 stycznia 2023, część praktyczna: 9-21 stycznia). Termin dodatkowy to 30-31 stycznia (część pisemna: 30 stycznia, część praktyczna 31 stycznia).

Sesja letnia egzaminów w formule 2019 trwa od 1 do 18 czerwca 2023 (część pisemna: 2-7 czerwca 2023, część praktyczna: 1-18 czerwca 2023). Również w sesji letniej wyznaczono termin dodatkowy 28-29 czerwca 2023 (część pisemna: 28 czerwca i część praktyczna 29 czerwca).

Uczeń, który zdał egzamin zawodowy, otrzymuje ‎‎certyfikat kwalifikacji zawodowej, wydany przez komisję okręgową. Osoba, która posiada ‎‎certyfikaty kwalifikacji zawodowej ‎potwierdzające wszystkie kwalifikacje wyodrębnione w ‎danym zawodzie, a także posiada ‎odpowiedni poziom wykształcenia, otrzymuje dyplom zawodowy.

Na wniosek absolwenta, do dyplomu ‎zawodowego wydawany jest ‎Europass – Suplement do Dyplomu Zawodowego, który stanowi uzupełnienie informacji zawartych ‎w dyplomie. Ma też ułatwić ich zrozumienie przez ‎pracodawców i instytucje zagraniczne.

od 7 lat
Wideo

Pismak przeciwko oszustom, uwaga na Instagram

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na strefaedukacji.pl Strefa Edukacji