Spis treści
- Jakie są zmiany w podstawie programowej 2024 dla języka polskiego?
- I. Zmiany w zakresie podstawowym kształcenia literackiego i kulturowego
- II. Zmiany w zakresie podstawowym kształcenia językowego
- III. Zmiany w zakresie podstawowym tworzenia wypowiedzi
- IV. Zmiany w zakresie podstawowym samokształcenia
- Zmiany w zakresie rozszerzonym języka polskiego
Jakie są zmiany w podstawie programowej 2024 dla języka polskiego?
Tzw. uszczuplona podstawa programowa obowiązują od 1 września 2024 roku. Usunięto około 20% obowiązujących dotychczas treści lub je przeniesiono na inny poziom. Celem tej modyfikacji jest uproszczenie programu nauczania, co ma pozwolić nauczycielom i uczniom na bardziej efektywną i spokojniejszą naukę.
Usunięto treści uznane za nadmiarowe lub trudne do realizacji, a większy nacisk położono na rozwijanie umiejętności praktycznych, zamiast przyswajania encyklopedycznej wiedzy teoretycznej.
I. Zmiany w zakresie podstawowym kształcenia literackiego i kulturowego
Czytanie utworów literackich
Zmiany:- usunięto rozpoznawanie konwencji literackiej (fantastycznej, symbolicznej, mimetycznej, realistycznej, naturalistycznej i groteskowej) i określanie ich cech w utworach. W zamian: uczeń rozpoznaje w utworze literackim elementy fantastyki, symbolizmu, realizmu;
- usunięto rozróżnianie jako gatunku kroniki, sielanki, powieści poetyckiej. W zamian: dodano sonet;
- usunięto rozpoznawanie w tekście takich środków wyrazów jak eufonia, epifora; elipsę przeniesiono do zakresu rozszerzonego;
- zmodyfikowano treści związane z groteską - uczeń rozpoznaje ją w tekście, ale nie musi określać jej artystycznego i wartościującego charakteru;
- usunięto poddawanie refleksji tematykę i problematykę poznanych tekstów i ich związku z programami epoki;
- usunięto wartościowanie sposobów kreowania świata przedstawionego;
Odbiór tekstów kultury
Zmiany:- usunięto rozpoznawanie specyfiki laudacji i homilii;
- usunięto określanie wpływu starożytnego teatru greckiego na rozwój sztuki teatralnej; rozumienie pojęcie katharsis i charakteryzowanie jego roli w kształtowaniu odbioru dzieła;
- usunięto stosowanie kryteriów pozwalających odróżnić arcydzieło od kiczu;
II. Zmiany w zakresie podstawowym kształcenia językowego
Gramatyka języka polskiego
Nie wprowadzono zmian w treściach dotyczących gramatyki języka polskiego w zakresie podstawowym.Zróżnicowanie języka
Zmiany:- usunięto rozpoznawanie stylizacji mitologicznej;
- usunięto określanie rodzajów zapożyczeń i sposób ich funkcjonowania w polszczyźnie różnych epok i odnoszenie wskazanych zjawisk do współczesnej polszczyzny. W zamian: wprowadzono rozpoznanie zapożyczeń i rozumienie ich funkcji.
Komunikacja językowa i kultura języka
Zmiany:- usunięto rozróżnianie typów znaków językowych i ich funkcji w tekście;
- usunięto rozpoznawanie funkcji metajęzykowej tekstu;
- usunięto rozpoznawanie elipsy;
- usunięto rozróżnianie pojęć takich jak postprawda, bańka informacyjna, wiralność oraz rozpoznawanie tych zjawisk i ich charakteryzację; pozostało: rozpoznawanie w tekstach manipulacji, dezinformacji i stereotypu językowego;
Ortografia i interpunkcja
Nie wprowadzono zmian.
III. Zmiany w zakresie podstawowym tworzenia wypowiedzi
- Elementy retoryki
Nie wprowadzono zmian w zakresie podstawowym. Mówienie i pisanie
Zmiany:- usunięto: tworzenie form użytkowych takich jak protokół, opinia, zażalenie, stosowanie zwrotów adresatywnych i etykiety językowej;
- usunięto tworzenie wypowiedzi w następujących formach gatunkowych: szkic interpretacyjny, szkic krytyczny, hasło encyklopedyczne;
- usunięto: stosowanie zasad poprawności językowej i stylistycznej w tworzeniu własnego tekstu i weryfikację własnych decyzji poprawnościowych (Uwaga: wykreślnie tego zapisu nie zwalnia ucznia z pracy redakcyjnej nad tekstem własnym, dokonywania korekty tekstu własnego i stosowania kryteriów poprawności językowej!);
IV. Zmiany w zakresie podstawowym samokształcenia
Zmiany:
- usunięto wzbogacenia wypowiedzi pozajęzykowymi środkami komunikacji;
- usunięto sporządzanie bazy danych (ale uczeń wciąż gromadzi i przetwarza informacje);
- usunięto znajomość pojęcia hipertekstu, rozpoznawanie jego realizacji i korzystania z niego w gromadzeniu informacji.
Zmiany w zakresie rozszerzonym języka polskiego
Kształcenie literackie i kulturowe:
- usunięto odczytywanie funkcji cech prądów literackich i artystycznych;
- usunięto rozpoznawanie konwencji turpistycznej i postmodernistycznej; dodano: rozpoznawanie konwencji fantastycznej, symbolicznej, realistycznej, naturalistycznej, groteskowej i określanie ich cech
- usunięto rozpoznawanie takich środków artystycznego wyrazu jak: paronomazja, metonimia, synekdocha, odmiany inwersji;; dodano: elipsę.
Odbiór tekstów kultury:
- zmodyfikowano: uczeń wykorzystuje teksty naukowe w interpretacji tekstów kultury (było: dzieł sztuki);
- usunięto rozpoznawanie i charakterystykę głównych stylów w architekturze.
Gramatyka języka polskiego:
- usunięto rozumienie procesu kształtowania się systemu gramatycznego i wskazywanie jego elementów we fleksji, fonetyce i składni.
Zróżnicowanie języka:
- usunięto rozumienie i wyjaśnianie różnicy między etymologicznym a realnym znaczeniem wyrazu;
- usunięto rozpoznawanie prozodycznych elementów stylu takich jak akcent, intonacja, dynamika, rytmizacja i określanie ich funkcji w tekście;
- usunięto rozumienie pojęcia socjolektu, rozpoznawanie i określanie jego funkcji komunikacyjnych;
- usunięto określanie cech stylu wypowiedzi internetowych oraz wartościowanie wypowiedzi tworzonych przez internautów.
Ortografa i interpunkcja:
- usunięto stosowanie fonetycznej, morfologicznej, historycznej i konwencjonalnej zasady pisowni polskiej w zachowaniu poprawności zapisu wypowiedzi.
Elementy retoryki:
- usunięto stosowanie sylogizmu w wypowiedzi dowodzącej;
- usunięto rozumienie pojęcia rubaszności i sarkazmu oraz wskazywanie ich funkcji w tekście i przedstawianie propozycji ich odczytania.
Powiedz nam, co o tym myślisz i zostaw komentarz.
Szanujemy każde zdanie i zachęcamy do dyskusji. Pamiętaj tylko, żeby nikogo nie obrażać!
Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Edukacji codziennie.
Obserwuj StrefaEdukacji.pl!
Dołącz do nas na Facebooku!
Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!
Dołącz do nas na X!
Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.
Kontakt z redakcją
Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?