Lista lektur obowiązkowych na rok szkolny 2021/2022. Niebawem egzamin ósmoklasisty – te lektury uczniowie szkoły podstawowej muszą znać

W klasach I-III szkoły podstawowej z listy lektur usunięte zostały poniższe utwory:

• "Zaczarowana Zagroda" Alina i Czesław Centkiewiczowie;
• "Oto jest Kasia" Mira Jaworczakowa;
• "Kto z was chciałby rozweselić pechowego nosorożca?" Leszek Kołakowski;
• "Sposób na Elfa" Marcin Pałasz.

Do listy lektur w klasach I-III dodano następujące pozycje:

• "Wścibscy" Dorota Gellner;
• "Mania, dziewczyna inna niż wszystkie. Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie" Julita Grodek;
• "Psie troski, czyli o wielkiej przyjaźni na cztery łapy i dwa serca" Tom Justyniarskiego;
• "Lolek. Opowiadania o dzieciństwie Karola Wojtyły" Piotr Kordyasz (fragmenty);
• "Kłopoty Kacperka górskiego skrzata" Zofia Kossak-Szczucka;
• "Piaskowy Wilk" Åsa Lind.
• "Którędy do Yellowstone? Dzika podróż po parkach narodowych" Aleksandra i Daniel Mizielińscy.

To wszystkie zmiany w zakresie listy lektur w klasach I-III szkoły podstawowej. Poniżej przedstawiamy pełną i aktualną listę lektur na tym etapie edukacyjnym:

• "Afryka Kazika" Łukasz Wierzbicki;
• "Dziadek i niedźwiadek" Łukasz Wierzbicki;
• "Asiunia" Joanna Papuzińska;
• "Cukierku, ty łobuzie!" Waldemar Cichoń;
• "Detektyw Pozytywka" Grzegorz Kasdepke;
• "Dziewczynka z parku" Barbara Kosmowska;
• "Kapelusz Pani Wrony" Danuta Parlak;
• "Niesamowite przygody dziesięciu skarpetek (czterech prawych i sześciu lewych)" Justyna Bednarek;
• "Rany Julek. O tym jak Julian Tuwim został poetą" Agnieszka Frączek;
• "Wścibscy" Dorota Gellner;
• "Mania, dziewczyna inna niż wszystkie. Opowieść o Marii Skłodowskiej-Curie" Julita Grodek;
• "Psie troski, czyli o wielkiej przyjaźni na cztery łapy i dwa serca" Tom Justyniarski;
• "Lolek. Opowiadania o dzieciństwie Karola Wojtyły" (fragmenty) Piotr Kordyasz;
• "Którędy do Yellowstone? Dzika podróż po parkach narodowych" Aleksandra i Daniel Mizielińscy;
• "Baśnie" (do wyboru) Hans Christian Andersen;
• "Brzechwa dzieciom" Jan Brzechwa;
• "Dzieci z Bullerbyn" Astrid Lindgren;
• "Doktor Dolittle i jego zwierzęta" Hugh Lofting;
• "Drzewo do samego nieba" Maria Terlikowska;
• "Karolcia" Maria Krüger Kruger;
• "Najpiękniejsze wiersze" Danuta Wawiłow;
• "O krakowskich psach i kleparskich kotach. Polskie miasta w baśniach i legendach" Barbara Tylicka;
• "O psie, który jeździł koleją" Roman Pisarski;
• "Pamiętnik Czarnego Noska" Janina Porazińska;
• "Wiersze dla dzieci" Julian Tuwim;
• "Kłopoty Kacperka góreckiego skrzata" Zofia Kossak-Szczucka;
• "Piaskowy Wilk" Åsa Lind.

Zmianom uległa także lista lektur dla klas IV-VI. Z zakresu lektur uzupełniających usunięto tylko jeden utwór: „Winnetou” Karola Maya. Do lektur uzupełniających dodano następujące utwory:

• "Pinokio" Carlo Collodi
• "Zwiadowcy. Księga 1. Ruiny Gorlanu" John Flanagana
• "Rzeka" Emilia Kiereś;
• "Topsy i Lupus" Zofia Kossak-Szczucka;
• "Klechdy sezamowe" Bolesław Leśmian;
• "Kubuś Puchatek" Alan Aleksander Milne;
• "Tecumseh" Longin Jan Okoń;
• "Słoń Birara" Ferdynand Antonii Ossendowski;
• "Czerwona kartka dla Sprężyny" Jacek Podsiadło;
• "Posłaniec króla" Louis de Wohl.

Początkowo listy lektur usunięta miała zostać również książka Rafała Kosika „Felix, Net i Nika oraz Gang Niewidzialnych Ludzi”, ale ostatecznie przeniesiono ją z lektur obowiązkowych do lektur uzupełniających.

Poniżej przedstawiamy obowiązkową listę lektur dla klas IV-VI:

• "Akademia Pana Kleksa" Jan Brzechwa;
• "Biblia": stworzenie świata i człowieka oraz wybrane przypowieści ewangeliczne, w tym o siewcy, o talentach, o pannach roztropnych, miłosiernym Samarytaninie;
• "Chłopcy z Placu Broni", Ferenc Molnar;
• "Hobbit, czyli tam i z powrotem", John Ronald Reuel Tolkien;
• "Kajko i Kokosz. Szkoła latania" (komiks), Janusz Christa;
• "Katarynka", Bolesław Prus;
• "Mikołajek" (wybór opowiadań), René Goscinny, Jean-Jacques Sempé;
• "Mazurek Dąbrowskiego", Józef Wybicki;
• "Opowieści z Narnii. Lew, czarownica i stara szafa", Clive Staples Lewis;
• "Powrót taty", "Pani Twardowska", "Pan Tadeusz" (fragmenty, w tym: opisy, zwyczaje i obyczaje, polowanie i koncert Wojskiego), Adam Mickiewicz;
• "W pamiętniku Zofii Bobrówny", Juliusz Słowacki;
• "W pustyni i w puszczy", Henryk Sienkiewicz;
• Wybrane mity greckie, w tym mit o powstaniu świata oraz mity o: Prometeuszu, Syzyfie, Demeter i Korze, Dedalu i Ikarze, Heraklesie, Tezeuszu i Ariadnie, Orfeuszu i Eurydyce;
• Wybrane podania i legendy polskie, w tym o Lechu, Piaście, Kraku i Wandzie;
• Wybrane baśnie polskie i europejskie, w tym: Charles Perrault, Kopciuszek, Aleksander Puszkin, Bajka o rybaku i rybce;
• Wybrane wiersze Władysława Bełzy, Jana Brzechwy, Konstantego Ildefonsa Gałczyńskiego, Zbigniewa Herberta, Anny Kamieńskiej, Joanny Kulmowej, Adama Mickiewicza, Czesława Miłosza, Tadeusza Różewicza, Juliusza Słowackiego, Leopolda Staffa, Juliana Tuwima, Jana Twardowskiego oraz pieśni i piosenki patriotyczne;
• Wybrane bajki – Ignacy Krasicki.

Wykaz lektur dla klas VII i VIII również się zmienił. Do lektur uzupełniających dodano poniższe pozycje:

• „Wielki Rybak" Lloyd Cassel Douglas;
• "Bursztyny" Zofia Kossak-Szucka (wybrane opowiadania);
• "Nie lękajcie się! Rozmowy z Janem Pawłem II" Andre Frossard;
• "Placówka" i "Zemsta" Bolesław Prus;
• "Sąd Ozyrysa" Henryk Sienkiewicz;
• "Jesienna miłość" Nicholas Sparks.

Z lektur uzupełniających zniknął z kolei jeden utwór: „Stowarzyszenie Umarłych Poetów” Nancy H. Kleinbaum. Dwie książki zostały przeniesione, chodzi o:

• „Ziele na kraterze” Melchior Wańkowicz (fragmenty) – utwór przeniesiony z wykazu lektur obowiązkowych do wykazu lektur uzupełniających;
• „Przekroczyć próg nadziei” Jan Paweł II (fragmenty) – utwór przeniesiony z wykazu lektur uzupełniających do wykazu lektur uzupełniających w zakresie rozszerzonym w szkołach ponadpodstawowych.

Oto lista lektur obowiązkowych w klasach VII-VIII:

• "Artysta", Sławomir Mrożek;
• "Balladyna", Juliusz Słowacki;
• "Kamienie na szaniec", Aleksander Kamiński;
• "Mały Książę", Antoine de Saint-Exupéry;
• "Opowieść wigilijna", Charles Dickens;
• "Reduta Ordona", "Śmierć Pułkownika", "Świtezianka", II część "Dziadów", wybrany utwór z cyklu "Sonety krymskie", "Pan Tadeusz" (całość), Adam Mickiewicz;
• "Syzyfowe prace", Stefan Żeromski;
• "Quo vadis", "Latarnik", Henryk Sienkiewicz;
• Wybór fraszek, pieśni i trenów, w tym tren I, V, VII i VIII, Jan Kochanowski;
• Wybrane wiersze poetów wskazanych w klasach IV–VI, a ponadto Krzysztofa Kamila Baczyńskiego, Stanisława Barańczaka, Cypriana Norwida, Bolesława Leśmiana, Mariana Hemara, Jarosława Marka Rymkiewicza, Wisławy Szymborskiej, Kazimierza Wierzyńskiego, Jana Lechonia, Jerzego Lieberta oraz fraszki Jana Sztaudyngera i aforyzmy Stanisława Jerzego Leca;
• "Zemsta", Aleksander Fredro;
• "Żona modna", Ignacy Krasicki;
• "Tędy i owędy" (wybrany reportaż), Melchior Wańkowicz.

Lista lektur na egzamin ósmoklasisty to zagadnienie, które interesuje każdego ucznia, kończącego naukę w szkole podstawowej. Wykaz lektur obowiązkowych nie jest długi, znalazły się w nim następujące pozycje:

• „Opowieść wigilijna” Charles Dickens;
• „Zemsta” Aleksander Fredro;
• Wybór fraszek i trenów, w tym tren VII i VIII Jan Kochanowski;
• „Kamienie na szaniec” Aleksander Kamiński;
• „Reduta Ordona”, „Śmierć Pułkownika”, „Świtezianka”, „Dziady cz. II”, „Pan Tadeusz” (całość) Adam Mickiewicz;
• „Mały książę” Antoine de Saint-Exupery;
• „Quo vadis”, „Latarnik” Henryk Sienkiewicz;
• „Balladyna” Juliusz Słowacki;
• Wiersze wybranych poetów.

W informatorze zamieszczonym na stronie Centralnej Komisji Egzaminacyjnej widnieje informacja, że uczeń może (choć nie musi) odwołać się także do innych utworów, które zaliczają się do listy lektur obowiązkowych w podstawie programowej. Są to:

• Wybrane pieśni orasz tren I i V Jana Kochanowskiego;
• Wybrany utwór z cyklu „Sonety krymskie” Adama Mickiewicza;
• „Żona modna” Ignacego Krasickiego;
• „Artysta” Sławomira Mrożka;
• „Syzyfowe prace” Stefana Żeromskiego;
• „Tędy i owędy” Melchiora Wańkowicza (wybrany reportaż).

Więcej informacji na temat egzaminu ósmoklasisty z j. polskiego znajduje się w Informatorze Centralnej Komisji Egzaminacyjnej.