Magiczna tradycja Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zobacz zdjęcia orszaku profesorów

Początków tej tradycji należy szukać już w średniowieczu, kiedy to założenie Akademii Krakowskiej (późniejszego Uniwersytetu Jagiellońskiego) w 1364 roku zainicjowało wzrost znaczenia uczonych w życiu publicznym. Profesorowie, ubrani w swoje insygnia – togi i birety, przechadzali się ulicami miasta, symbolizując autorytet naukowy i duchowy uniwersytetu. Taki orszak, prowadzony często przez rektora, miał na celu nie tylko manifestację akademickiej wspólnoty, ale także oddanie czci fundatorom i ważnym postaciom związanym z uczelnią, takim jak św. Jadwiga Andegaweńska czy król Władysław Jagiełło​.

Współcześnie orszaki profesorskie to nieodłączna część wielu akademickich ceremonii. Przechodzą przez kluczowe dla uczelni miejsca, takie jak Collegium Maius – najstarszy budynek uniwersytecki, co dodatkowo podkreśla historyczny charakter tych wydarzeń. Udział w tych pochodach to nie tylko przywilej, ale i obowiązek kadry akademickiej, której członkowie podtrzymują tradycje i dziedzictwo, przekazywane przez wieki​. Orszaki profesorskie są nie tylko wewnętrznym elementem życia uczelni, ale są także silnie zakorzenione w kulturze Krakowa.

Stroje noszone podczas orszaków profesorskich Uniwersytetu Jagiellońskiego są charakterystyczne i symboliczne. Tradycyjnie, profesorowie zakładają togi, które różnią się w zależności od pełnionej funkcji i specjalizacji akademickiej. Toga to długi, płaszczowy strój z szerokimi rękawami, który symbolizuje godność oraz autorytet naukowy. Najczęściej wykonane są one z materiałów w odcieniach czerni, purpury lub czerwieni, a ich kolor często wskazuje na przynależność do danego wydziału.

Elementem obowiązkowym jest również biret – nakrycie głowy, które pełni rolę zarówno dekoracyjną, jak i funkcjonalną. Biret ma kształt czworokątny, a jego noszenie nawiązuje do dawnych tradycji uniwersyteckich z całej Europy. Profesorowie pełniący funkcje rektorskie lub dziekańskie noszą dodatkowo insygnia władzy akademickiej, takie jak łańcuchy z herbami uczelni, co podkreśla ich rangę w strukturze uniwersytetu​.