Miłość silniejsza niż śmierć. Omów zagadnienie na podstawie Mitologii Jana Parandowskiego. Odpowiedź do pytania jawnego

Matura z języka polskiego w formie ustnej będzie w tym roku szkolnym wyglądała tak jak w ostatnich dwóch latach (mowa tu o osobach, które piszą egzamin w formule 2023). Oprócz pytań związanych z językiem, literaturą i ikonografią uczniowie będą musieli także zmierzyć się z jednym pytaniem jawnym, które wylosują w trakcie matury. Warto więc zapoznać się z pulą pytań i przygotować opracowania do tych zagadnień.

Jak wygląda matura ustna z polskiego?

• Uczeń losuje zestaw egzaminacyjny składający się z dwóch zadań. Jedno z nich dotyczy lektury (pytanie jawne) drugie innych tekstów kultury, zdający omawia je na podstawie tekstu np. ikonograficznego, literackiego czy dotyczącego języka (pytanie niejawne).
• Na przygotowanie się do odpowiedzi uczeń ma 15 minut. W tym czasie może stworzyć notatki i przypomnieć sobie najważniejsze zagadnienia, które będzie chciał omówić w trakcie swojej wypowiedzi.
• Następnie na podstawie przygotowanych materiałów uczeń przez około 10 minut wygłasza wypowiedź monologową.
• Na koniec zdający odpowiada na pytania egzaminatorów. Na tę część egzaminu przewidziano około 5 minut.

W przypadku matury ustnej obowiązuje tzw. próg zdawalności i wynosi on 30 procent. Maksymalna liczba punktów, jaką można uzyskać, wynosi 30. W związku z tym, by zdać egzamin, trzeba mieć przynajmniej 9 punktów.

CKE zamieściło na swojej stronie pytaniami jawnymi na egzamin 2025 w formie ustnej. Sprawdź listę zagadnień:

Wśród pytań z Mitologii Jana Parandowskiego znajduje się też takie o następującej treści: „Miłość silniejsza niż śmierć. Omów zagadnienie na podstawie »Mitologii« (cz. I Grecja) Jana Parandowskiego. W swojej odpowiedzi uwzględnij również wybrany kontekst.”. Przygotowaliśmy przykładową odpowiedź. Warto się nią zainspirować przy opracowywaniu własnej.

Wstęp: Miłość od wieków stanowiła jedno z najważniejszych tematów literatury, filozofii i sztuki. Jednym z często podejmowanych wątków jest pytanie o to, czy miłość może być silniejsza od śmierci. W mitologiach wielu kultur, a także w literaturze, spotykamy historie, które starają się odpowiedzieć na to pytanie. Przykładem jest mit o Orfeuszu i Eurydyce z Mitologii Jana Parandowskiego, który ilustruje, jak potężnym uczuciem jest miłość, zdolnym nawet do konfrontacji z siłami śmierci. Aby szerzej zrozumieć to zagadnienie, odniosę się również do Dziadów Adama Mickiewicza.

Teza: Miłość jest siłą zdolną pokonać śmierć, choć ostatecznie triumf tej pierwszej siły nad drugą bywa niepełny i tragiczny.

Odwołanie do Mitologii Parandowskiego: Mit o Orfeuszu i Eurydyce, opisany przez Jana Parandowskiego, jest jednym z najbardziej znanych mitów, ukazujących potęgę miłości, która staje naprzeciw śmierci. Orfeusz, utalentowany muzyk i poeta, kochał swoją żonę Eurydykę tak głęboko, że po jej śmierci postanowił zstąpić do Hadesu, by ją odzyskać. Dzięki swym pięknym pieśniom udaje mu się wzruszyć samego Hadesa i Persefonę, którzy zgadzają się na oddanie Eurydyki pod warunkiem, że Orfeusz nie obejrzy się za siebie, prowadząc ją z powrotem na ziemię.

Niestety, Orfeusz, nie mogąc zapanować nad swoją niepewnością, ogląda się, co powoduje, że Eurydyka zostaje na zawsze w królestwie umarłych. Miłość Orfeusza była tak wielka, że pozwoliła mu zstąpić do świata umarłych, ale również tak silna, że z powodu lęku przed utratą ukochanej ostatecznie doprowadziła do jej ponownej śmierci.

Jednak nawet po tym wydarzeniu miłość między małżonkami się nie zakończyła. Zrozpaczony Orfeusz, wędrując po świecie i nucąc swoją smutną pieśń, zginął tragicznie, a jego głowa wpadła do rzeki, lecz usta wciąż wypowiadały imię ukochanej. To pokazuje, jak silna była miłość Orfeusza, zarówno śmierć jego żony, jak i jego samego, nie rozłączyła od siebie ukochanych. Jak wynika z mitu, triumf miłości nad śmiercią jest jednak pełen nieszczęścia i bólu, małżonkowie cierpią, bo nie mogą być razem.

Odwołanie do wybranego kontekstu: Podobne motywy pojawiają się w Dziadach Adama Mickiewicza, zwłaszcza w części IV., gdzie widzimy nieszczęśliwego Gustawa, który po śmierci powraca, by opowiadać o swojej miłości do Maryli.
Gustaw ukazuje się jako duch osoby zmarłej, co już wskazuje na to, że jego miłość nie umarła wraz z nim – w pewnym sensie przekroczyła śmierć. Dla bohatera miłość do Maryli, jego ukochanej, była nie tylko uczuciem, ale także sensem życia. Gustaw mówi, że jego miłość była tak wielka, że przerosła wszystko, co ziemskie, włącznie z życiem i śmiercią. Nie zaznał on spokoju po śmierci, a jego duch błąka się po ziemi.

Przykładem tego, jak silna jest jego miłość, są słowa Gustawa skierowane do Księdza: „Kto za życia choć raz był w niebie, / Ten po śmierci nie trafi od razu”. W ten sposób Gustaw podkreśla, że doświadczenie miłości tak głębokiej jak jego uczyniło go niezdolnym do normalnego przejścia w zaświaty – miłość była dla niego czymś wiecznym, a śmierć nie zdołała tej miłości zgasić. Tak jak w przypadku Orfeusza, miłość przekracza śmierć, ale nie przynosi triumfu, ale raczej cierpienie.

Postać Gustawa i jego miłość to klasyczny przykład miłości romantycznej – pełnej uniesień, ideałów i jednocześnie tragicznej. Mickiewicz w IV części Dziadów przedstawia miłość jako uczucie, które przerasta ludzkie życie, a jednocześnie nigdy nie może zostać w pełni spełnione w materialnym świecie. Miłość jest tu siłą niemal metafizyczną, przenikającą różne wymiary istnienia, ale też niebezpieczną, prowadzącą do bólu i rozpaczy. W tym sensie miłość rzeczywiście jest silniejsza niż śmierć, ponieważ przeżywa ją nawet zmarły.

Inne przykładowe konteksty:

• „Romeo i Julia” Wiliama Szekspira;
• „Dzieje Tristana i Izoldy”

Podsumowanie: Podsumowując, mit o Orfeuszu i Eurydyce oraz „Dziady” Adama Mickiewicza wskazują, że miłość może być siłą tak potężną, że jest w stanie zmierzyć się ze śmiercią, a nawet ją pokonać. Ostatecznie przekroczenie tej granicy – jak pokazują przywołane przeze mnie teksty – nie przynoszą bohaterom spełnienia i pocieszenia, a raczej ból i nieszczęście.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Edukacji codziennie. ObserwujStrefaEdukacji.pl!