Pierwsza szkoła, nowa szkoła, rozpoczęcie roku szkolnego: jak przygotować dziecko na te życiowe zmiany?

Pierwsza klasa to przeżycie nie tylko dla młodego ucznia, ale też dla rodziców. Dziecko rozpoczyna nowy rozdział w swoim życiu, a my razem z nim. Z życiem szkolnym wiąże się przecież tyle spraw, wydarzeń i emocji! To między innymi:

• nowe obowiązki,
• nowy plan dnia,
• nowe przyjaźnie,
• wycieczki szkolne,
• rozterki i radości naszych dzieci.

Dobre zaplanowanie pierwszych dni w szkole może sprawić, że emocje związane z rozpoczęciem oficjalnej edukacji będą pozytywne, a stres uleci między wybieraniem szkolnych przyborów i ubrań a poznawaniem murów nowej szkoły.

Pamiętajmy, że rodzicielski niepokój wpływa na dzieci. Nie są potrzebne słowa, aby maluchy niczym radary wyczuły, że sprawa jest ogromnej wagi. Dlatego warto zadbać też o nasz własny dobry nastrój. Spójrzmy w tym czasie na dziecko z dumą, radością i wiarą, że sobie poradzi – zachęca Agnieszka Juszczyk, psycholożka, realizatorka warsztatów profilaktycznych dla dzieci i młodzieży, wiceprezeska Fundacji Da Radę.

Po wyborze szkoły dla dziecka warto oswoić je z okolicą i nowym budynkiem. Dobrze też wspólnie rozmawiać o szkole, czy kompletować wyprawkę. Zaangażowane dziecko będzie czuło, że jest częścią tego procesu, co może zamienić potencjalne obawy w zdrową ekscytację.

Warto skorzystać z poniższych wskazówek:

• Odwiedź szkołę wcześniej
  Spacer w okolice szkoły, pokazanie trasy, którą dziecko będzie codziennie pokonywać, to dobry start przygotowań. Można też eksplorować okolice: parki, rzeki, ciekawe zakątki miasta, a nawet piekarnię, którą od czasu do czasu będzie można odwiedzić, idąc na lekcje.

  Oprócz tego dyrekcja i nauczyciele nie powinni mieć nic przeciwko temu, aby z dzieckiem przejść się po szkole. Pokazać, które klasy są przeznaczone dla najmłodszych uczniów, gdzie jest toaleta, za którymi drzwiami załatwia się ważne sprawy (np. sekretariat) czy jak wyglądają sala gimnastyczna i szkolne boisko.

• Dowiedz się, kto będzie wychowawcą pierwszoklasisty i spróbuj umówić spotkanie wcześniej
  W sierpniu wielu nauczycieli można już spotkać w szkole, ale wcześniejsze umówienie się nawet na kilkuminutowe spotkanie to zawsze dobre wyjście. Wystarczy, że dziecko pozna imię nauczyciela, zobaczy, jak wygląda wychowawca, przejdzie się z nim po klasie, aby dzięki temu poczuć większy komfort.

• Porozmawiaj z dzieckiem o tym, co się zmieni w codziennym życiu od pierwszego września
  Warto uprzedzić dziecko, że rozpoczęcie nauki w szkole to także zmiany w domu. Trzeba będzie planować następny dzień inaczej, odrobić zadanie domowe, spakować plecak. Dużym ułatwieniem jest planowanie szkolnego dnia przy okazji zmian w przestrzeni dziecka do nauki. Biurko zamiast małego stolika, własna szafka na podręczniki. Przyczepienie planu lekcji na lodówce lub dedykowanej do tego tablicy, budzik na nocnej szafce itd.

• Opowiadaj dziecku zabawne i pozytywne historie z życia związane ze szkołą
  Dzieląc się z dzieckiem własnymi historiami ze szkoły wzmacniamy jego pozytywne wyobrażenia o nauce i oddalamy lęki. Przecież skoro mama poznała ukochaną ciocię w szkolnej ławce i przeżyły razem niejedną zabawną historię, to ta cała szkoła nie może być taka zła!

• Słuchaj pytań dziecka i odpowiadaj na nie bez koloryzowania
  Czy nauczyciel jest stary? Czy będzie krzyczał? Czy na ciebie kiedyś nakrzyczał nauczyciel? Kto to jest dyrektor? A jak nie będę miała koleżanki? Czemu Asia nie jest ze mną w klasie? Kto mi pomoże, kiedy rozboli mnie brzuszek? – to tylko niektóre z pytań, które mogą pojawić się w głowie pierwszaka. Należy na nie odpowiedzieć tak, aby podać dziecku rozwiązanie, ale bez koloryzowania.

  Zamiast: Na pewno będziesz miała koleżanki! Zobaczysz, będzie super! Lepiej dopytać: Dlaczego uważasz, że nie znajdziesz koleżanki? I w rozmowie wzmocnić wiarę w siebie dziecka lub wyjaśnić, że większość dzieci w klasie się nie zna i każdy będzie szukał towarzystwa, a więc miał podobne wyzwania.

Zaprawione w szkolnym boju dzieci wiedzą, czego się spodziewać. Niektóre nie mogą się doczekać, lubią przedwrześniowe przygotowania i tęsknią za znajomymi ze szkoły. Inne podchodzą do tematu neutralnie – i są to uczniowie, którzy prawdopodobnie nie wymagają specjalnego wsparcia ze strony rodziców czy nauczycieli.

Są jednak dzieci, które z różnych powodów mocno przeżywają pierwszy dzień szkoły, towarzyszy lęk i stres. Mogą to być dzieci m.in.:

• z problemami w nauce,
• introwertyczne,
• wysoko wrażliwe,
• dzieci ze spektrum autyzmu,
• dzieci z różnymi niepełnosprawnościami,
• dzieci po traumie,
• dzieci, które idą do nowej szkoły, w nowym środowisku.

Jeżeli dziecko nie ma orzeczenia o kształceniu specjalnym lub z innych powodów nie było skierowane do poradni pedagogiczno-psychologicznej, ale jako rodzice czujecie się zaniepokojeni, lub dziecko wyraźnie pokazuje swoim zachowaniem, lub mówi o stresie związanym z rozpoczęciem roku szkolnego i szkole w ogóle, lepiej nie bagatelizować tych sygnałów i zwrócić się o pomoc do rejonowej poradni pedagogiczno-psychologicznej. Tam dziecko oraz rodzic otrzymają fachową, szeroką i bezpłatną pomoc lub opiekę wybranego psychologa dziecięcego.

Rozpoczęcie roku szkolnego jest niemal zawsze 1 września. Przesuwa się na inny dzień tylko wtedy, jeśli 1 września wypada w sobotę lub w niedzielę. Oficjalnie więc pierwszy dzień szkoły to uroczyste rozpoczęcie i dzień bez lekcji, który ma miejsce na samym początku września. W roku szkolnym 2022/2023 dzień 1 września wypada w czwartek. W związku z tym uczniowie rozpoczynają rok szkolny zgodnie z tradycją.

Rozpoczęcie roku szkolnego zaczyna się w godzinach między 9 a 10. W niektórych przypadkach, np. ze względu na dużą liczbę dzieci w szkole, mogą to być godziny późniejsze. Szkoły same ustalają czas rozpoczęcia i informują rodziców poprzez e-dziennik, stronę internetową, media społecznościowe lub dodatkowo wywieszając kartkę na drzwiach szkoły.

W dniu rozpoczęcia uczniowie nie przynoszą książek ani zeszytów, ale ubrani na galowo lub uroczyście gromadzą się na apelu. Następnie każdy wychowawca idzie do klasy ze swoimi uczniami, gdzie rozmawia o sprawach organizacyjnych, przekazuje plan lekcji itd.

Dla klas pierwszych dodatkowo ten czas może być uzupełniony o ciekawą zabawę czy rozdanie upominków np. tyt dla pierwszoklasistów.

Pierwszy dzień szkoły w każdym roku szkolnym wypada 1 września. Jest to dzień bez lekcji, tzw. rozpoczęcie roku szkolnego. W każdej klasie w tym dniu odbywa się spotkanie z nauczycielami, rozmowa o sprawach organizacyjnych związanych z nowym rokiem szkolnym, rozdanie planu lekcji itd.

Dla pierwszoklasistów, czyli uczniów, którzy dopiero rozpoczynają naukę w szkole, pierwszym dniem szkoły jest 1 września w roku, w którym ukończyli 7 lat (chyba że dziecko uzyskało odroczenie obowiązku szkolnego lub poszło do szkoły rok wcześniej).

W 2022 roku pierwszy dzień szkoły i tym samym rozpoczęcie roku szkolnego 2022/2023 miał miejsce w czwartek.