Skąd polonez na studniówce? Jak tańczyć poloneza? Wyjaśniamy, ile trwa taniec otwierający bal maturalny i do jakiej muzyki go tańczymy

Nazwa polonez pochodzi od francuskiego polonaise (co oznacza „polski”). Jak podaje Wikipedia na podstawie „Literatury mieszczańskiej w Polsce XVII wieku”, Karola Badeckiego, w dawnej Polsce, w zależności od regionu kraju, w którym był tańczony, występował pod różnymi nazwami, takimi jak:

• „taniec polski”,
• „chodzony”,
• „pieszy”,
• „łażony”,
• „wolny”,
• „powolny”,
• „powolej”,
• „okrągły”,
• „starodawny”,
• „staroświecki”,
• „chmielowy”,
• „gęsi”.

Tańcom chodzonym przypisuje się także określenia występujące w XVI i XVII-wiecznej literaturze: gęsi, świeczkowy, polski, wielki, sugerując jednocześnie, że miały one rytmikę czteromiarową – czytamy w największej internetowej encyklopedii.

Niestety brakuje potwierdzonych historycznych faktów dotyczących pochodzenia poloneza, które mogłyby pomóc oszacować jego rzeczywiste początki. Przypuszcza się, że jest tańcem pochodnym od ludowych chodzonych tańców praktykowanych już w wieku XVI.

Polonez charakteryzuje się umiarkowanym rytmem, metrum ¾, a także dostojnością ruchów. W XVII wieku szlachta ceremonialnie wykonywała poloneza przed władcą, często jako rozpoczęcie balów. Zwyczaj przeniósł się na inne europejskie dwory m.in. do Francji i Niemiec.

Do XIX wieku taniec polski (polonez) cieszył się popularnością, rozwijał się i przybierał różne formy (np. dodatkowe elementy ozdobne podczas tańca), a także był wykorzystywany w pracy kompozytorskiej muzyków, w tym Johanna Sebastiana Bacha.

Obecnie polonez tradycyjnie otwiera bale maturalne, czyli studniówki. Prawdopodobnie zwyczaj ten został zapoczątkowany w pierwszej połowie XIX wieku, kiedy bale maturalne stały się powszechne.

Niektórzy zastępują pierwszy taniec weselny uroczystym polonezem z udziałem gości. Przed wojną były także popularne bale studentów oraz bale prasy, podczas których także tańczono poloneza.

Co ciekawe, Rada Ekspertów ds. Folkloru Ministerstwa Kultury i Sztuki określiła precyzyjnie układ schemat tańca: pięć ustawień w parze, trzy rodzaje kroków, dwa rodzaje ukłonów oraz dziesięć figur.

Natomiast w 2021 roku zgłoszono wniosek o wpisanie poloneza na Listę Reprezentatywną Niematerialnego Dziedzictwa Kulturowego UNESCO. Procedura jest długa i jej efektów możemy spodziewać się pod koniec roku 2023.

Długość tańca zależy od ilości wybranych figur, jednak zazwyczaj trwa od około 7 do 15 minut. W czasach największej świetności poloneza (czyli za Polski Szlacheckiej) poloneza tańczono nawet pół godziny.

Poloneza komponowało wielu muzyków. W Polsce najbardziej znany jest polonez Michała Kleofasa Ogińskiego pt. „Pożegnanie Ojczyzny”, a od czasów ekranizacji „Pana Tadeusza” przez Andrzeja Wajdę, najbardziej popularna jest muzyka Wojciecha Kilara.