Spór wokół wspólnego podręcznika do historii. „Sukces niemieckiej polityki pamięci”

Ministerstwo Edukacji Narodowej zatwierdziło do użytku ostatni, czwarty tom podręcznika „Europa. Nasza historia”, przygotowany przez polskich i niemieckich badaczy. Jednak nie wszyscy eksperci zgadzają się z treściami zawartymi w publikacji. Prof. Grzegorz Kucharczyk, uznany ekspert w dziedzinie relacji polsko-niemieckich, miał wątpliwości dotyczące tego tomu. Prezes IPN, Karol Nawrocki, również podzielił te obawy, podkreślając, że podręcznik może być odzwierciedleniem niemieckiej polityki pamięci.

– Sam czwarty tom podręcznika do historii, który niebawem wejdzie do polskich szkół, był kwestionowany przez choćby prof. Grzegorza Kucharczyka, najlepszego fachowca od relacji polsko-niemieckich. To jest też tom, który powstał cztery lata temu. W nim jest wiele treści, które pozwalają nam wierzyć, że ten podręcznik oddaje jednak niemiecką politykę pamięci – mówił prezes IPN.

Nawrocki zaznaczył, że w podręczniku pojawia się zjawisko, które określił jako „uniwersalizacja zła”. Mówił o tym, że choć bombardowania alianckie niemieckich miast to istotny element wiedzy historycznej, podręcznik nie uwzględnia w dostatecznym stopniu kontekstu ich przyczyn, takich jak wybuch II wojny światowej oraz porozumienia Hitlera ze Stalinem. W opinii Nawrockiego, podręcznik może być postrzegany jako sukces niemieckiej polityki pamięci.

– Powiedziałbym, że ten podręcznik i jego wejście do programu nauczania jest ogromnym sukcesem niemieckiej polityki pamięci – podkreślił Nawrocki.

Prezes IPN wyraził również obawy dotyczące ćwiczeń związanych z analizą tekstów źródłowych w podręczniku, szczególnie w kontekście zmieniającej się sytuacji geopolitycznej. Mimo to wyraził nadzieję, że polscy nauczyciele, znając historię XX-wiecznej Polski, podejdą do materiału z rozsądkiem.

Współautorem podręcznika jest prof. Robert Traba, historyk związany z Instytutem Studiów Politycznych PAN, który przez wiele lat pełnił funkcję dyrektora Centrum Badań Historycznych w Berlinie. Od 2006 do 2020 roku współkierował Polsko-Niemiecką Komisją Podręcznikową, której zadaniem była koordynacja projektu stworzenia wspólnego podręcznika do historii. Projekt ten został zainicjowany kilkanaście lat temu przez ministrów spraw zagranicznych obu krajów – Radosława Sikorskiego i Franka-Waltera Steinmeiera.

Podręcznik został stopniowo wprowadzany do użytku w polskich szkołach, począwszy od 2016 roku, kiedy to pierwsza część przeznaczona dla klasy piątej otrzymała akceptację Ministerstwa Edukacji. W Niemczech podręcznik został przyjęty w większości landów, z wyjątkiem Bawarii, gdzie uznano, że zbyt mało miejsca poświęcono historii regionalnej.

Prof. Traba podkreślił, że nie jest to podręcznik wyłącznie polsko-niemiecki, lecz wysoko oceniany materiał edukacyjny, wyróżniony między innymi nagrodą Polskiej Akademii Umiejętności oraz prestiżową nagrodą na europejskich targach edukacyjnych Didacta.

– Nieprzypadkowo był chwalony i wyróżniany m.in. w czerwcu 2024 r. cały czterotomowy cykl dostał prestiżową nagrodę Polskiej Akademii Umiejętności. Wcześniej czwarty tom dostał nagrodę jako najlepszy podręcznik na największych w Europie targach edukacyjnych Didacta. Powinniśmy być dumni, że udało się wypracować wspólne i możliwe do zaakceptowania po jednej i drugiej stronie granicy dzieło o historii tak mocno z sobą skonfliktowanych niegdyś narodów. To może być dobra podstawa do dialogu przy respektowaniu argumentów drugiej strony – zauważył.

Według Traby, dobry podręcznik nie powinien być przeładowany faktami, ale ma uczyć myślenia historycznego. Kluczowe jest przedstawienie polskiej historii w szerszym kontekście dziejów powszechnych. Tylko wtedy młodzi ludzie będą w stanie samodzielnie analizować przeszłość i stawać się odpowiedzialnymi obywatelami, odpornymi na manipulacje.

Powiedz nam, co o tym myślisz i zostaw komentarz.
Szanujemy każde zdanie i zachęcamy do dyskusji. Pamiętaj tylko, żeby nikogo nie obrażać!

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Edukacji codziennie.
Obserwuj StrefaEdukacji.pl!