Szef MEiN napisał list do szkół o rozwiązaniach systemowych dotyczących uczniów z Ukrainy. Co się zmieniło od 1 września?

Szef MEiN poinformował w liście do dyrektorów szkół o rozwiązaniach systemowych dotyczących kształcenia, opieki i wychowania uczniów z Ukrainy, którzy przybyli do Polski po 24 lutego 2022 r. Przypomniał, że uczniowie z Ukrainy są przyjmowani do szkół publicznych oraz obejmowani opieką i nauczaniem na takich samych zasadach jak polscy uczniowie.

W liście minister przypomniał o zasadach funkcjonujących w poprzednim roku szkolnym, a także wprowadzonych od września zmianach. Pismo skierowane do dyrektorów, nauczycieli i kuratorów oraz przedstawicieli samorządów porusza też zmiany w Karcie Nauczyciela, oraz podaje zasady zatrudniania obywateli Ukrainy w szkołach.

Przybliżył zarówno rozwiązania systemowe, które zostały wprowadzone w ubiegłym roku szkolnym, jak również te obowiązujące od 1 września 2022 r. Są wśród nich m.in.:

• zmiany w przydziale godzin ponadwymiarowych,
• możliwość tworzenia oddziałów przygotowawczych w szkołach sportowych,
• możliwość dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego.

- Przyjmowanie do szkół odbywa się w ciągu całego roku szkolnego, a ustalenie klasy, w której uczeń będzie kontynuował naukę odbywa się na podstawie sumy ukończonych lat nauki szkolnej za granicą – zaś w przypadku ich braku – potrzebne jest oświadczenie rodziców o sumie lat nauki za granicą. Dokumenty nie muszą być tłumaczone na język polski przez tłumacza przysięgłego – przypomniał minister.

Mając na względzie potrzeby edukacyjne dzieci i młodzieży przybyłych do Polski z Ukrainy, wynikające z braku lub słabej znajomości języka polskiego, a także biorąc pod uwagę konieczność dostosowywania treści nauczanych w oddziale przygotowawczym – adekwatnie do potrzeb uczniów, ministerstwo edukacji i nauki rekomenduje organizowanie nauki uczniów z Ukrainy w formie oddziałów przygotowawczych.

Minister Czarnek zwrócił uwagę, że zgodnie z wprowadzonymi zmianami do art. 165 prawa oświatowego, które weszły w życie 1 września br. istnieje "możliwość tworzenia oddziałów przygotowawczych w szkołach sportowych i szkołach mistrzostwa sportowego". Ponadto "osoby niebędące obywatelami polskimi, podlegające obowiązkowi szkolnemu lub obowiązkowi nauki, które nie znają języka polskiego albo znają go na poziomie niewystarczającym do korzystania z nauki, mają prawo do dodatkowej, bezpłatnej nauki języka polskiego nie dłużej niż przez okres 24 miesięcy" - przekazał szef MEiN.

W liście czytamy, że do 31 sierpnia 2023 r. godziny ponadwymiarowe w wymiarze wyższym niż określony w Karcie Nauczyciela mogą być przydzielone nauczycielowi języka polskiego, za jego zgodą, także w szkole, w której nie utworzono dodatkowego oddziału w celu zapewnienia kształcenia, wychowania i opieki dzieciom i uczniom będącym obywatelami Ukrainy.

Wprowadzono również możliwość podjęcia przez osobę korzystającą z uprawnienia do nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego pracy na stanowisku nauczyciela języka polskiego, w tym także, jeżeli w szkole nie utworzono dodatkowego oddziału w celu zapewnienia kształcenia, wychowania i opieki dzieciom i uczniom będącym obywatelami Ukrainy, bez zawieszenia prawa do tego świadczenia.

Poza tym, zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji i Nauki z dnia 23 sierpnia 2017 r. w sprawie kształcenia osób niebędących obywatelami polskimi oraz osób będących obywatelami polskimi, które pobierały naukę w szkołach funkcjonujących w systemach oświaty innych państw, wprowadzono jeszcze następujące zmiany:

• zwiększono do 25 maksymalnej liczby uczniów w oddziale przygotowawczym,
• zwiększono do minimum 6 godz. liczby godzin przeznaczonych na nauczanie języka polskiego,
• przy przyjmowaniu do szkoły, oświadczenia o sumie lat nauki dziecka w Ukrainie mogą składać nie tylko rodzice i opiekunowie, ale także inne osoby sprawujące opiekę nad uczniem.

Minister napisał jednak, że nie będzie "zwiększenia limitu dotyczącego obowiązkowego podziału na grupy: w przypadku oddziału przekraczającego liczbę 30 uczniów podczas obowiązkowych zajęć z informatyki, z języków obcych nowożytnych, 10 wychowania fizycznego oraz 34 uczniów w przypadku obowiązkowych zajęć edukacyjnych z zakresu kształcenia ogólnego, oraz w przypadku zajęć z kształcenia zawodowego, dla których z treści programu nauczania wynika konieczność prowadzenia ćwiczeń, w tym laboratoryjnych".

Szef MEiN zaznaczył, że uczniowie ze specjalnymi potrzebami edukacyjnymi, mogą korzystać z pomocy psychologiczno-pedagogicznej w polskich przedszkolach i szkołach niezależnie od tego, czy posiadają dodatkowe dokumenty w tej sprawie.

Minister w liście przypomniał o konieczności rejestracji uczniów w systemie informacji oświatowej (SIO) oraz zapewnieniu im przez dyrektorów szkół — pod warunkiem że znają język polski — podręczników, materiałów edukacyjnych oraz materiałów ćwiczeniowych.

- W sytuacji, gdy uczeń nie zna języka polskiego na poziomie umożliwiającym mu efektywne korzystanie z podręczników, zasadne będzie zapewnienie mu dostępu do innych materiałów edukacyjnych (np. na Zintegrowanej Platformie Edukacyjnej www.zpe.gov.pl) oraz materiałów ćwiczeniowych - wskazał minister Czarnek.

Szkoły w Polsce mogą także udostępnić dzieciom i młodzieży z Ukrainy realizującym nauczanie w szkołach w Ukrainie w trybie zdalnym pomieszczenia szkolne.

To, co ważne dla dyrektorów szkół to także zasady zatrudniania obywateli Ukrainy na stanowisku nauczyciela. Szerzej przypomniane zostały w liście szefa MEiN, który w całości można przeczytać m.in. na stronie ministerstwa.