Trudności z pomocą psychologiczną. W połowie placówek oświatowych brakuje psychologa

Magdalena Ignaciuk
Opracowanie:
W 2020 r. psychologa nie było w 62 proc. placówek oświatowych, a w 2023 r. - w 42 proc. Na przyjęcie do poradni psychologiczno-pedagogicznej trzeba było czekać nawet rok.
W 2020 r. psychologa nie było w 62 proc. placówek oświatowych, a w 2023 r. - w 42 proc. Na przyjęcie do poradni psychologiczno-pedagogicznej trzeba było czekać nawet rok. freepik.com
W latach 2020-2023 dzieci nie otrzymały dopasowanej do potrzeb pomocy psychologicznej i psychoterapeutycznej – wynika z kontroli NIK. W 2020 r. psychologa nie było w 62 proc. placówek oświatowych, a w 2023 r. – w 42 proc. Na przyjęcie do poradni psychologiczno-pedagogicznej trzeba było czekać nawet rok.

Spis treści

Kontrole NIK

Kontrole NIK dotyczyły lat 2020-2023. Objęły one 49 podmiotów, w tym Ministerstwo Zdrowia, Ministerstwo Edukacji i Nauki, placówki oświatowe, NFZ, poradnie psychologiczno-pedagogiczne i podmioty lecznicze. Wyniki zaprezentowano podczas wtorkowej konferencji w siedzibie Najwyższej Izby Kontroli.

Wykazano, że dostępność specjalistów była ograniczona m.in. ze względu na braki kadrowe i niedofinansowanie. Zaznaczono, że nowo utworzone ośrodki środowiskowej opieki psychologicznej i psychoterapeutycznej zwiększyły co prawda dostępność udzielanego wsparcia, jednak zapotrzebowanie znacznie przekraczało ich możliwości.

Oceniono, że działania ministra edukacji i nauki na rzecz zapewnienia odpowiedniej do potrzeb, kompleksowego wsparcia psychologicznego psychoterapeutycznego były nieskuteczne. Zauważono, że zrezygnował on z utworzenia Centrów Dziecka i Rodziny, które na szczeblu powiatów miały koordynować udzielanie pomocy potrzebującym.

Prace MEiN nad projektem ustawy o wsparciu dzieci, uczniów i rodzin trwały od 2017 r., jednak w lipcu 2022 r. zostały wstrzymane. Zabrakło systemowej, efektywnej współpracy pomiędzy instytucjami zajmującymi się wsparciem dzieci i ich rodzin. Współpraca ta opierała się często na doraźnych kontaktach i formalnej wymianie dokumentów – zaznaczono.

Szkoły bez specjalistów

Podano, że od września 2022 r., zgodnie ze znowelizowanym prawem oświatowym, szkoły miały obowiązek zatrudnić pedagoga specjalnego. Kontrola wykazała, że 70 proc. szkół wywiązało się z tego obowiązku, obniżając wymiar zatrudnienia dotychczas zatrudnionym pedagogom i powierzając im zadania związane z nową funkcją.

Wskazano, że na koniec marca 2023 r. – pomimo przeznaczenia dodatkowych środków na zatrudnienie specjalistów (łącznie w 2022 r. prawie 515 mln zł) – ponad połowa szkół (54 proc.) nie spełniała ustalonych standardów. Jednocześnie zauważono, że dzięki dodatkowym finansom spadła liczba placówek oświatowych, w których w ogóle nie było zatrudnionych specjalistów.

Według danych NIK, w 2020 r. psychologa nie było w 62 proc. placówek, a w 2023 r. – w 42 proc.

Jednocześnie poinformowano, że osiem na dziesięć kontrolowanych szkół nadal miała problemy z zatrudnieniem psychologów.

Aneta Karska, doradca ekonomiczny w delegaturze NIK w Poznaniu wskazała, że w dwóch szkołach psychologa nie było przez cały okres objęty kontrolą. – W kolejnych sześciu – przez rok albo dwa lata szkolne, albo był zatrudniony na niewielką część etatu – zaznaczyła.

Dodała, że w takich przypadkach psycholog przebywał w szkole tylko od trzech do siedmiu godzin w tygodniu, przy czym do kontroli wytypowano szkoły duże, do których uczęszczało od 500 do 1000 uczniów.

NIK zaznaczyła, że w okresie objętym kontrolą o 60 proc. wzrosło zapotrzebowanie na pomoc świadczoną w poradniach psychologiczno-pedagogicznych. Tymczasem, jak wykazano, w 70 proc. kontrolowanych poradni poziom zatrudnienia specjalistów był niewystarczający. Wskazano też, że poradnie te koncentrowały się na wydawaniu opinii i orzeczeń, a nie na wsparciu terapeutycznym dzieci i młodzieży. Na przyjęcie trzeba było czekać nawet rok.

Nieefektywna pomoc

Według prawie jednej trzeciej skontrolowanych szkół, współpraca szkół i poradni psychologiczno-pedagogicznych jest nieefektywna, ponieważ nie miała charakteru systemowego i często ograniczała się do formalnej wymiany korespondencji albo telefonicznych konsultacji.

60 proc. kontrolowanych poradni nie zapewniło pełnej dostępności dla osób z niepełnosprawnością ruchową. W niektórych przypadkach dziecko otrzymywało wsparcie w samochodzie przy poradni, a dziecko poruszające się na wózku musiało być wniesione po schodach przez rodziców i personel poradni.

W 20 proc. kontrolowanych poradni liczba gabinetów diagnostycznych była za mała, co uniemożliwiało prowadzenie np. terapii grupowych. Zwrócono też uwagę na brak intymności i anonimowości pacjentów, tzn. drzwi gabinetów nie były odpowiednio wygłuszone, co powodowało, że rozmowy można było usłyszeć w poczekalni. W jednej z poradni dokumentacja ze szczególnie chronionymi danymi była przechowywana w pomieszczeniu, do którego swobodny dostęp miały osoby trzecie.

NIK podała, że w trzech z 10 kontrolowanych poradni wszystkie rejestry, ewidencje i wykazy prowadzono odręcznie, w formie papierowej, a w niektórych nadal posługiwano się maszynami do pisania. W dwóch poradniach zgłoszenia i zaplanowane wizyty były rejestrowane w przeznaczonych do tego systemach informatycznych.

Wnioski pokontrolne

Wnioski pokontrolne NIK skierowała do ministrów: zdrowia oraz edukacji. Chodzi m.in. o wdrożenie modelu skoordynowanej, międzysektorowej współpracy zapewniającej wsparcie już w chwili pojawienia się pierwszych trudności, a także w sytuacjach kryzysowych. Ponadto, o niezwłoczne wypracowanie założeń podstawy programowej z naciskiem na wsparcie rozwoju emocjonalnego dzieci i młodzieży oraz ich kompetencji społecznych, a także kontynuowanie działań na rzecz promocji higieny życia psychicznego.

NIK zawnioskowała do premiera o określenie zasad współpracy różnych jednostek przy koordynacji opieki nad osobami z zaburzeniami psychicznymi, w tym zasad wymiany informacji o młodym pacjencie, a także wypracowanie zasad sprawnego ustalania sytuacji prawnej hospitalizowanych dzieci i młodzieży w sposób zapobiegający przedłużaniu ich hospitalizacji ze względów innych niż wskazania medyczne.

Jesteśmy na Google News. Dołącz do nas i śledź Strefę Edukacji codziennie. Obserwuj StrefaEdukacji.pl!

Źródło:

Polska Agencja Prasowa
emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Kandydat PiS na prezydenta. Decyzja coraz bliżej

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Komentarze

Komentowanie artykułów jest możliwe wyłącznie dla zalogowanych Użytkowników. Cenimy wolność słowa i nieskrępowane dyskusje, ale serdecznie prosimy o przestrzeganie kultury osobistej, dobrych obyczajów i reguł prawa. Wszelkie wpisy, które nie są zgodne ze standardami, proszę zgłaszać do moderacji. Zaloguj się lub załóż konto

Nie hejtuj, pisz kulturalne i zgodne z prawem komentarze! Jeśli widzisz niestosowny wpis - kliknij „zgłoś nadużycie”.

Podaj powód zgłoszenia

Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu.
Wróć na strefaedukacji.pl Strefa Edukacji