Urlop rodzicielski 2023. Co się zmieni po wejściu w życie nowych przepisów? Najważniejsze informacje

Ojciec będzie miał przynajmniej 2 miesiące urlopu rodzicielskiego na wyłączność. Zmiany związane są z wejściem w życie nowych przepisów tzw. work-life balance
Ojciec będzie miał przynajmniej 2 miesiące urlopu rodzicielskiego na wyłączność. Zmiany związane są z wejściem w życie nowych przepisów tzw. work-life balance Fot. Priscilla Du Preez / unsplash
Jak zmieni się urlop rodzicielski w 2023 roku? Trwają prace nad unijną dyrektywą work-life balance. Jeśli przepisy wejdą w życie, przynajmniej 2 miesiące urlopu rodzicielskiego będzie musiał wykorzystać ojciec dziecka. Według nowych zasad, ojciec nie będzie mógł przekazać urlopu matce dziecka. Kiedy należy spodziewać się zmian w zasadach udzielania i wykorzystania urlopu rodzicielskiego? Sprawdzamy.

Spis treści

Urlop rodzicielski 2023 przed zmianami

Długość urlopu rodzicielskiego jest uzależniona od tego, ile dzieci przyszło na świat podczas jednego porodu. Urlop rodzicielski rozpoczyna się po zakończeniu urlopu macierzyńskiego - od 21. do 38. tygodnia od dnia narodzin dziecka, albo dzieci, jeśli urodziły się np. bliźnięta lub wieloraczki.

Urlop rodzicielski 2023 trwa:

  • 32 tygodnie, gdy urodziło się jedno dziecko,
  • 34 tygodnie, po urodzeniu dzieci z ciąży mnogiej.

Czytaj także: Nowy urlop z powodu siły wyższej już od 26 kwietnia. To dodatkowe 2 dni wolne od pracy. Komu przysługuje i jak z niego skorzystać?

O ile urlop macierzyński przysługuje wyłącznie matce dziecka, o tyle urlopem rodzicielskim mogli się dowolnie oboje rodzice. Ojciec mógł wykorzystać cały urlop, jego część lub przekazać całość opieki nad dzieckiem matce dziecka.

Jednak po zmianie przepisów ta możliwość jest ograniczona. Ojciec będzie teraz musiał wykorzystać przynajmniej 2 miesiące urlopu rodzicielskiego, bez możliwości przekazania go żonie lub partnerce. Jeśli natomiast do 6. roku życia dziecka lub dzieci, na które przysługuje mu świadczenie, nie wykorzysta urlopu rodzicielskiego – ten urlop po prostu przepadnie.

Przebywając na urlopie rodzicielskim i pobierając zasiłek z tego tytułu, można podjąć pracę zarobkową bez ryzyka utraty zasiłku. W czasie urlopu rodzicielskiego
Przebywając na urlopie rodzicielskim i pobierając zasiłek z tego tytułu, można podjąć pracę zarobkową bez ryzyka utraty zasiłku. W czasie urlopu rodzicielskiego można pracować u swojego dotychczasowego pracodawcy – ale w wymiarze najwyżej ½ etatu. Zarabiać można też w zupełnie innym miejscu – wtedy może to być praca nawet na pełen etat albo na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Mikael Stenberg/unsplash

Czy rodzice adopcyjni mają prawo do urlopu rodzicielskiego?

Urlop rodzicielski przysługuje także rodzicowi adopcyjnemu. Może on skorzystać z urlopu rodzicielskiego, po wykorzystaniu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego (albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu, na warunkach urlopu macierzyńskiego), w wymiarze do:

  • 32 tygodni - w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka,
  • 34 tygodni - w przypadkach jednoczesnego przyjęcia na wychowanie dwojga lub więcej dzieci,
  • 29 tygodni - w przypadku przejęcia na wychowanie starszego dziecka.

Kiedy wchodzą w życie nowe przepisy dotyczące urlopów rodzicielskich?

Prezydent podpisał ustawę i zostało ona ogłoszona w Dzienniku Ustaw na początku kwietnia. Uprawomocni się 26 kwietnia 2023 roku.

Celem zmian, które wchodzą w życie wraz z wdrożeniem wspomnianej dyrektywy, jest ułatwienie kobietom powrotu na rynek pracy po porodzie. Jednocześnie – a może nawet przede wszystkim, zachęcenie ojców do wykorzystywania należnych im urlopów i aktywnego zaangażowania w opiekę nad dziećmi.

Urlop macierzyński i rodzicielski – czy warto je połączyć?

Urlop macierzyński i rodzicielski kobieta może wykorzystać jednocześnie lub jeden po drugim. Od tej decyzji zależeć będzie wysokość świadczenia, jakie w tym czasie otrzymywać będzie matka.

Zasiłek wypłacany podczas urlopu macierzyńskiego wynosi 100 proc. dotychczasowego wynagrodzenia kobiety. Zasiłek, jaki należy się matce w trakcie urlopu rodzicielskiego to 60 proc. jej pensji. Jeżeli matka połączy urlop macierzyński z rodzicielskim, to w jego trakcie otrzyma zasiłek w wysokości 80 proc. wynagrodzenia, jakie otrzymywała od swojego pracodawcy.

Na urlopie rodzicielskim matka i ojciec mogą przebywać równocześnie. W takim przypadku każdemu z nich należy się 16 tygodni urlopu, jeśli urodziło się jedno dziecko, lub 17 tygodni w przypadku urodzenia dzieci z ciąży mnogiej.

Rodzice mogą też zdecydować, że będą opiekować się dzieckiem (lub dziećmi) na zmianę. Matka i ojciec mogą brać urlop rodzicielski naprzemiennie. W takiej sytuacji urlop rodzicielski można podzielić nawet na 4 części.

Jak i gdzie złożyć wniosek o urlop rodzicielski?

Wniosek o urlop rodzicielski obecnie zarówno matka, jak i ojciec dziecka, składają u swojego pracodawcy. Co ważne, pracodawca ma obowiązek udzielić takiego urlopu i nie ma prawa go odmówić żadnemu z rodziców dziecka. Te zasady obowiązują także po wejściu w życie przepisów związanych z przyjęciem unijnej dyrektywy work-life balance.

Wniosek o urlop rodzicielski można złożyć z góry - do 21 dni po dacie porodu. Możemy wnioskować jednym pismem o dwa urlopy, jeśli chcemy połączyć urlop macierzyński z rodzicielskim. Wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego można złożyć też później – ale co najmniej na 21 dni przed zakończeniem urlopu macierzyńskiego.

Urlop rodzicielski nie jest obowiązkowy – można w ogóle nie składać wniosku o jego udzielenie. W każdej chwili można też złożyć wniosek do pracodawcy o przerwanie urlopu rodzicielskiego.

- Pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu rodzicielskiego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem za pracę, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu - przypomina Ministerstwo Rodziny i Polityki Społecznej.

Czy na urlopie rodzicielskim można pracować?

Przebywając na urlopie rodzicielskim i pobierając zasiłek z tego tytułu, można podjąć pracę zarobkową bez ryzyka utraty zasiłku. W czasie urlopu rodzicielskiego można pracować u swojego dotychczasowego pracodawcy – ale w wymiarze najwyżej ½ etatu. Zarabiać można też w zupełnie innym miejscu – wtedy może to być praca nawet na pełen etat albo na podstawie umowy cywilnoprawnej.

Urlop rodzicielski - najważniejsze informacje

Co powinieneś wiedzieć o urlopie rodzicielskim? Komu przysługuje urlop rodzicielski? Czy w czasie urlopu rodzicielskiego można pracować? Oto najczęściej zadawane pytania na temat urlopu rodzicielskiego i odpowiedzi.

Ile trwa urlop rodzicielski 2023?

Długość urlopu rodzicielskiego jest uzależniona od tego, ile dzieci przyszło na świat podczas jednego porodu. Urlop rodzicielski rozpoczyna się po zakończeniu urlopu macierzyńskiego - od 21 do 38 tygodnia od dnia narodzin dziecka, albo dzieci, jeśli urodziły się np. bliźnięta lub wieloraczki.

Urlop rodzicielski 2023 trwa:

  • 32 tygodnie, gdy urodziło się jedno dziecko,
  • 34 tygodnie, po urodzeniu dzieci z ciąży mnogiej.

Czy urlop rodzicielski przysługuje wyłącznie rodzicom biologicznym?

Urlop rodzicielski przysługuje także pracownikowi – rodzicowi adopcyjnemu po wykorzystaniu urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego albo zasiłku macierzyńskiego za okres odpowiadający okresowi urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego, w wymiarze do: 

  • 32 tygodni - w przypadku przyjęcia na wychowanie jednego dziecka,
  • 34 tygodni - w przypadkach jednoczesnego przyjęcia na wychowanie dwojga lub więcej dzieci,
  • 29 tygodni - w przypadku przejęcia na wychowanie starszego dziecka.

Czy warto połączyć urlop macierzyński z rodzicielskim?

Urlop macierzyński i rodzicielski kobieta może wykorzystać jednocześnie, albo jeden po drugim. Od tej decyzji zależeć będzie wysokość świadczenia, jakie w tym czasie otrzymywać będzie matka. 

Zasiłek wypłacany podczas urlopu macierzyńskiego wynosi 100% dotychczasowego wynagrodzenia kobiety. Zasiłek, jaki należy się matce w trakcie urlopu rodzicielskiego to 60% jej pensji. Jeżeli matka połączy urlop macierzyński z rodzicielskim, to w jego trakcie otrzyma zasiłek w wysokości 80% wynagrodzenia, jakie otrzymywała od swojego pracodawcy.

Na urlopie rodzicielskim matka i ojciec mogą przebywać równocześnie. W takim przypadku każdemu z nich należy się 16 tygodni urlopu, jeśli urodziło się jedno dziecko, lub 17 tygodni w przypadku urodzenia dzieci z ciąży mnogiej.

Rodzice mogą też zdecydować, że będą opiekować się dzieckiem (lub dziećmi) na zmianę. Matka i ojciec mogą brać urlop rodzicielski naprzemiennie. W takiej sytuacji urlop rodzicielski można podzielić nawet na 4 części.

Czy urlop rodzicielski trzeba wykorzystać?

Urlop rodzicielski nie jest obowiązkowy – można w ogóle nie składać wniosku o jego udzielenie. W każdej chwili można też złożyć wniosek do pracodawcy o przerwanie urlopu rodzicielskiego.

Jak i gdzie można złożyć wniosek o urlop rodzicielski?

Wniosek o urlop rodzicielski obecnie zarówno matka, jak i ojciec dziecka składają u swojego pracodawcy. Co ważne, pracodawca ma obowiązek udzielić takiego urlopu i nie ma prawa go odmówić żadnemu z rodziców dziecka. Te zasady nadal będą obowiązywały – również gdy w życie wejdą przepisy związane z przyjęciem unijnej dyrektywy work-life balance.

Wniosek o urlop rodzicielski można złożyć z góry - do 21 dni po dacie porodu. Możemy wnioskować jednym pismem o dwa urlopy, jeśli chcemy połączyć urlop macierzyński z rodzicielskim. Wniosek o udzielenie urlopu rodzicielskiego można złożyć też później – ale co najmniej na 21 dni przed zakończeniem urlopu macierzyńskiego.

Czy na urlopie rodzicielskim można pracować?

Przebywając na urlopie rodzicielskim i pobierając zasiłek z tego tytułu, można podjąć pracę zarobkową, bez ryzyka utraty zasiłku. W czasie urlopu rodzicielskiego można pracować u swojego dotychczasowego pracodawcy – ale w wymiarze najwyżej ½ etatu. Zarabiać można też w zupełnie innym miejscu – wtedy może to być praca nawet na pełen etat, albo w oparciu o umowę cywilnoprawną.

Czy pracodawca może zwolnić pracownika wracającego z urlopu rodzicielskiego?

Pracodawca dopuszcza pracownika po zakończeniu urlopu rodzicielskiego do pracy na dotychczasowym stanowisku, a jeżeli nie jest to możliwe, na stanowisku równorzędnym z zajmowanym przed rozpoczęciem urlopu lub na innym stanowisku odpowiadającym jego kwalifikacjom zawodowym, za wynagrodzeniem za pracę, jakie otrzymywałby, gdyby nie korzystał z urlopu.

Czym różni się urlop rodzicielski od wychowawczego?

Różnice między urlopem rodzicielskim a urlopem wychowawczym dotyczą odpłatności za te urlopy. Odmienne są też czas i sposób ich wykorzystywania.
Urlop rodzicielski jest urlopem płatnym, w trakcie którego przysługuje prawo do zasiłku macierzyńskiego w wysokości 80% lub 60% dotychczasowego wynagrodzenia. Urlop wychowawczy jest urlopem bezpłatnym.
Czas wykorzystywania urlopu rodzicielskiego został ściśle określony: urlop ten musi następować bezpośrednio po skorzystaniu z dodatkowego urlopu macierzyńskiego w pełnym wymiarze.
Urlop wychowawczy można wykorzystywać w dowolnym terminie od narodzin dziecka do ukończenia przez nie 5 roku życia.

Czy podczas korzystania z urlopu rodzicielskiego można wysłać dziecko do żłobka?

Przepisy Kodeksu pracy nie zabraniają oddania dziecka do żłobka, w okresie korzystania przez rodzica z urlopu rodzicielskiego na to dziecko.

Jakie przepisy chronią przed zwolnieniem z pracy osobę przebywającą na urlopie rodzicielskim?

Pracodawca nie może wypowiedzieć, ani rozwiązać z pracownikiem umowy o pracę w czasie urlopu macierzyńskiego - mówi o tym Kodeks pracy, art. 177. 

Przepis ten stosuje się także do dodatkowego urlopu macierzyńskiego (art. 1821 § 7 K.p.) oraz do urlopu rodzicielskiego (art. 1821a § 6 K.p.).
Zwolnienie osoby będącej w trakcie korzystania z tych urlopów możliwe jest wyłącznie, jeżeli zachodzą przyczyny uzasadniające rozwiązanie umowy bez wypowiedzenia z winy pracownika, a także w przypadku ogłoszenia upadłości lub likwidacji firmy pracodawcy.

Co się dzieje, gdy w trakcie urlopu rodzicielskiego matce dziecka kończy się umowa o pracę?

Prawo do urlopu rodzicielskiego jest ściśle związane ze stosunkiem pracy. To znaczy, że urlop jest świadczeniem przysługującym pracownicy, która w trakcie jego trwania jest chroniona przed rozwiązaniem lub wypowiedzeniem umowy.

W przypadku zatrudnienia na umowę o pracę na czas określony, umowa taka ulega rozwiązaniu z upływem czasu, na który została zawarta. Jeśli więc kończy się ona w trakcie korzystania z urlopu rodzicielskiego, to z dniem jej rozwiązania ustaje prawo do korzystania z takiego urlopu.
W takiej sytuacji mama dziecka ma prawo do zasiłku macierzyńskiego za pozostały okres, odpowiadający okresowi niewykorzystanego urlopu rodzicielskiego.

Czy można złożyć wypowiedzenie umowy o pracę podczas urlopu rodzicielskiego, aby okres wypowiedzenia biegł w czasie urlopu?

Tak. Kobieta przebywająca na urlopie rodzicielskim może wypowiedzieć umowę o pracę w trakcie korzystania z tego urlopu. Może to zrobić w takim momencie, aby okres wypowiedzenia przypadał w czasie tego urlopu. 

Pracodawca nie może natomiast wypowiedzieć umowy o pracę pracownicy korzystającej z urlopu rodzicielskiego.

od 12 latprzemoc
Wideo

Akcja cyberpolicji z Gdańska: podejrzani oszukali 300 osób

Dołącz do nas na Facebooku!

Publikujemy najciekawsze artykuły, wydarzenia i konkursy. Jesteśmy tam gdzie nasi czytelnicy!

Polub nas na Facebooku!

Dołącz do nas na X!

Codziennie informujemy o ciekawostkach i aktualnych wydarzeniach.

Obserwuj nas na X!

Kontakt z redakcją

Byłeś świadkiem ważnego zdarzenia? Widziałeś coś interesującego? Zrobiłeś ciekawe zdjęcie lub wideo?

Napisz do nas!

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera
Wróć na strefaedukacji.pl Strefa Edukacji