Ważne zmiany dla nauczycieli już w marcu. Chodzi o wuefistów. Na zajęciach obowiązkowe testy sprawnościowe. Jak mają wyglądać?

Sławomir Nitras, minister sportu przekazał na platformie X, że wspólnym priorytetem Ministerstwa Sportu i Turystyki oraz Ministerstwa Edukacji Narodowej jest badanie sprawności dzieci i młodzieży oraz identyfikacja talentów sportowych. Jednocześnie zapowiedział, że nauczyciele wychowania fizycznego przeprowadzać będą testy sprawnościowe.

Poprzedni resort edukacji wprowadził zmiany w zajęciach wychowania fizycznego. Obowiązuje one w szkołach podstawowych i szkołach średnich od nowego roku szkolnego (2023/2024).

– Zmiany obejmują wprowadzenie testów sprawnościowych uczniów klas IV-VIII szkoły podstawowej i uczniów szkół ponadpodstawowych oraz wpisywanie ich wyników do systemu teleinformatycznego „Sportowe Talenty” – informował MEiN.

Zmiany obejmują przede wszystkim dodatkowe testy sprawnościowe, którym poddani mają być na zajęciach uczniowie podstawówek w klasach IV-VIII, a także uczniowie szkół ponadpodstawowych. Dotyczy to zarówno liceów ogólnokształcących, techników, jak i szkół branżowych I stopnia. Zmiana ta obejmuje placówki publiczne i niepubliczne.

Wuefiści mają obowiązek przeprowadzić każdego roku (od marca do kwietnia) testy sprawnościowe. Wyniki, jakie uzyskają uczniowie, nauczyciel zobowiązany jest wpisywać do systemu teleinformatycznego „Sportowe Talenty”. Każdy wuefista ma w systemie imienne konto.

Testy, którym poddawani będą uczniowie szkół podstawowych oraz szkół średnich, będą obejmowały:

• bieg 10 razy po 5 metrów – służący pomiarowi zdolności szybkościowo-siłowo-koordynacyjnych;
• beep-test (20-metrowy wytrzymałościowy bieg wahadłowy wykonywany według protokołu dla testu Eurofit) – służący pomiarowi zdolności wytrzymałościowych w biegu;
• podpór leżąc przodem na przedramionach, plank (deska) – służący pomiarowi zdolności siłowo-wytrzymałościowych całego ciała;
• skok w dal z miejsca – służący pomiarowi skoczności i siły.

Jak zapewniał MEiN, wprowadzając te reformy, wyniki przeprowadzonych testów nie będą miały wpływu na ocenę ucznia z wychowania fizycznego.

– Zgodnie z rozporządzeniem Ministra Edukacji Narodowej z dnia 22 lutego 2019 r. w sprawie oceniania, klasyfikowania i promowania uczniów i słuchaczy w szkołach publicznych (Dz. U. poz. 373, z późn. zm.) przy ustalaniu oceny z wychowania fizycznego, techniki, plastyki i muzyki należy przede wszystkim brać pod uwagę wysiłek wkładany przez ucznia w wywiązywanie się z obowiązków wynikających ze specyfiki tych zajęć, a w przypadku wychowania fizycznego – także systematyczność udziału ucznia w zajęciach oraz aktywność ucznia w działaniach podejmowanych przez szkołę na rzecz kultury fizycznej – przypominał ówczesny resort.

Skoro nauczyciel wychowania fizycznego nie będzie mógł na podstawie przeprowadzonych testów oceniać swoich podopiecznych, jaki cel ma ich przeprowadzanie? Jak tłumaczył poprzedni resort, dane, które będą zbierane podczas obowiązkowych testów, mają charakter informacyjny i pozwolą lepiej identyfikować problemy z aktywnością fizyczną dzieci i młodzieży.

– Informacje zgromadzone w systemie „Sportowe Talenty”, w formie zagregowanych danych populacyjnych, będą analizowane przez Instytut Sportu – Państwowy Instytut Badawczy. Następnie Instytut Sportu udostępni zgromadzone dane zainteresowanym resortom, które na ich podstawie kształtują interwencję publiczną w tym zakresie. Umożliwi to stworzenie optymalnych, celowanych działań w tym zakresie, które będą kierowane do określonych grup odbiorców. Dzięki temu możliwe będzie zahamowanie negatywnych trendów dotyczących aktywności fizycznej polskich uczniów – wyjaśnia resort edukacji.

W systemie znajdą się także informacje o wzroście i wadze uczniów. Zostaną one przekazane szkołom przez rodziców. Same testy mają być przeprowadzane w ramach lekcji wychowania fizycznego, jednak mierzenie i ważenie uczniów ma odbywać się bez obecności innych dzieci.

Wprowadzenie powszechnych testów sprawnościowych na lekcjach wychowania fizycznego, analiza danych i przygotowanie odpowiednich programów społecznych, to reakcja na niski poziom aktywności fizycznej wśród uczniów.

Według badań Eurobarometru (Sport and Physical Activity, Special Eurobarometer 525, Bruksela 2022) w 2022 r. aż 65 proc. Polaków (wzrost o 9 pkt proc. w porównaniu z 2017 r.) odpowiedziało, że nigdy nie ćwiczy ani nie uprawia sportu. Dla porównania średnia dla ogółu krajów członkowskich Unii Europejskiej wynosi 45 proc. Eurobarometr wskazuje, że regularną aktywność w Polsce podejmuje 21 proc. osób (spadek o 2 pkt proc. w porównaniu z 2017 r.), co daje miejsce w ostatniej szóstce państw członkowskich Unii Europejskiej.

Dane Głównego Urzędu Statystycznego (Główny Urząd Statystyczny, Uczestnictwo w sporcie i rekreacji ruchowej w 2021 r., Warszawa 2022) potwierdzają wyniki europejskiego badania. Regularne uczestnictwo w zajęciach sportowo-rekreacyjnych lub rekreacji ruchowej zadeklarowało 12,8 proc. Polaków, zaś 18,2 proc. – jedynie sporadyczne uczestnictwo. Oznacza to, że więcej niż połowa Polaków (61,2 proc.) nie podejmuje żadnej aktywności fizycznej w czasie wolnym.

Zgodnie z wynikami raportu Instytutu Matki i Dziecka (Instytut Matki i Dziecka, badanie Zdrowie dzieci w pandemii COVID-19 Warszawa 2022) liczba dzieci 8-letnich z nadwagą i otyłością zwiększyła się z 32,2 proc. w 2018 r. do 35,3 proc. w 2021 r.

Niekorzystne są również wyniki badań dotyczących czasu spędzanego przez dzieci przed ekranem telewizora, smartfona czy komputera w celach niezwiązanych z edukacją. Według rodziców badanych dzieci czas spędzany przed ekranami tych urządzeń zwiększył się w trakcie pandemii zarówno w ciągu tygodnia (43,6 proc.), jak i w weekendy (37,4 proc.). Uczniowie przebywali głównie w domu, a tym samym bez regularnych, codziennych kontaktów z rówieśnikami, wspólnej zabawy i aktywności fizycznej.

System teleinformatyczny „Sportowe Talenty” posłuży również odnalezieniu sportowych talentów wśród uczniów.

– Nauczyciel na podstawie wyników przeprowadzonych prób określi „wskaźnik” sprawności fizycznej poszczególnych uczniów w stosunku do populacji lub innych historycznych pokoleń dzieci. Korzystając z wystandaryzowanych siatek centylowych, będzie mógł także określić postęp lub regres uczniów we wskazanym zakresie – tłumaczą wnioskodawcy zmian.