Filmy i seriale, które warto obejrzeć przed maturą z języka polskiego. Podejmują popularne motywy maturalne. Oto propozycje z ekranu

• Motyw przemiany wewnętrznej bohatera – Fight Club (polski tytuł „Podziemny krąg”). Film z 1999 roku w reż. Davida Finchera. Psychologiczny film pokazujący przemianę bohatera, który z człowieka słabego, cierpiącego na bezsenność, z ogromnym poczuciem pustki i braku celu, dzięki konfrontacji ze swoim przeciwieństwem i sobą samym staje się człowiekiem świadomym siebie.
• Motyw wojny – Miasto 44. Film z 2014 roku w reż. Jana Komasy. Akcja rozgrywa się w czasie Powstania Warszawskiego. W filmie mocno pokazany jest także motyw miłości i młodości. Fabuła na przykładzie fikcyjnych bohaterów pokazuje obraz pokolenia warszawiaków, które w trudnym okresie wojny z okupantem wchodziło w dorosłość.
• Motyw przyjaźni – Nietykalni. Film produkcji francuskiej z 2011 roku, w reż. Oliviera Nakache i Erica Toledano. Podejmuje temat trudnej przyjaźni, która połączyła dwoje bardzo różnych ludzi. Główni bohaterowie wywodzą się z innych warstw społecznych, mają za sobą skrajnie odmienne czynniki środowiskowe, które ich ukształtowały. Mimo barier historia ich przyjaźni głęboko porusza, chociaż w filmie nie brakuje też elementów ironii i humoru.
• Motyw miłości– Duma i uprzedzenie. Ekranizacja powieści Jamesa Austena, która ukazała się w 2005 roku w reż. Joe Wrighta. Film obyczajowy obfitujący w wyśmienite stroje i krajobrazy dość swobodnie adaptuje powieść wydaną na początku XIX wieku. Nie brakuje w nim jednak poczucia humoru charakterystycznego dla autorki książki, a przede wszystkim świetnie przedstawia motyw miłości w wielu jej wcieleniach. Miłość i troskę o rodzinę, jak również miłość romantyczną i stojące jej na drodze przeszkody m.in. brak społecznej aprobaty.
• Motyw podróży – Wszystko za życie z 2007 roku, wyreżyserowany przez Seana Penna. To film także oparty na książce, jednak dużo bardziej znana jest właśnie kinowa wersja tej historii. Główny bohater ma wszystko, o czym mógłby marzyć mężczyzna u progu kariery: pieniądze i ekskluzywny samochód, dyplom Harvardu oraz sympatię społeczną. Rezygnuje jednak z materialnego świata i wyrusza w podróż na Alaskę. Wydarzenia oparte na autentycznych wydarzeniach pokazują nie tylko motyw podróży młodego, poszukującego sensu życia człowieka – Christophera – przez Stany Zjednoczone i Kanadę, ale także motyw drogi, przemiany bohatera, motyw samotności czy tęsknoty, a ostatecznie śmierci.

• Motyw przemiany wewnętrznej bohatera – Breaking Bad (serial 2008-2013). Główny bohater (Walter White), inteligenty, ale przeciętny nauczyciel chemii o zaniżonym poczuciu wartości na przestrzeni kilku sezonów zmienia się w postać tragiczną i antybohatera. Diagnoza o chorobie nowotworowej sprawia, że Walter poszukuje sposobów na zarobienie dużych pieniędzy i chce wykorzystać swoją wiedzę do produkcji narkotyków. Wejście w niebezpieczny świat sprawia, że z czasem przemienia się on w człowieka bez skrupułów. Emocje, władza, uznanie, adrenalina. Co jeszcze sprawia, że zwyczajny mieszkaniec Albuquerque w Nowym Meksyku zmienia się w zabójcę? Serial dla ludzi o mocnych nerwach, całościowo obrazuje degradację kręgosłupa moralnego Waltera.
• Motyw wojny – Kompania Braci z 2001 roku. Serial, który z rozmachem obrazuje przeżycia żołnierzy Kompanii E, 2 batalionu, 506 pułku 101 Dywizji Powietrzno-desantowej w czasie II wojny światowej. Ten 10-odcinkowy serial pokazuje historię amerykańskich żołnierzy na misji w Europie. Oprócz nieuchronnych w przypadku wojny obrazów, ryzyka, zniszczenia, śmierci i trudnych emocji znajdziemy tu także motyw braterstwa, przyjaźni, odwagi i przetrwania.
• Motyw przyjaźni – Firefly Lane (2021). Serial obyczajowy z mocnym akcentem psychologicznym. Twórcy, wykorzystując różne płaszczyzny czasowe, pokazują przyjaźń dwóch kobiet na przestrzeni około 30 lat. W ich relacji są momenty skrajne i trudne. Nawzajem się wspierają, ale także ranią. Historia ich przyjaźni pokazuje, jak wygląda przyjaźń kobieca, a także czy są granice zachowań, za którymi nie ma miejsca na przebaczenie, lub też – czy prawdziwa przyjaźń potrafi wszystko przetrwać.
• Motyw miłości – Outlander (2014-2023). Serial w ciekawy sposób wykorzystuje motyw podróży w czasie, kiedy przenosi pielęgniarkę wojenną, główną bohaterkę – Claire – z 1945 do roku 1743. Większość akcji rozgrywa się zatem w XVIII i XIX wiecznej Szkocji, ale nie tylko. Bohaterka wraca do swoich czasów, jednak potężna miłość, którą spotkała i której doświadczyła w nowym życiu, na zawsze ją zmieniła. Doprowadzając do tego, że decyduje się ona na ponowny powrót do tych niebezpiecznych czasów i, w porównaniu do XX wieku, dużo trudniejszych dla kobiety. W serialu nie brakuje także przykładów aktów odwagi i ryzykowania życia w imię miłości. Historia bohaterów pokazuje, że dla miłości czas nie istnieje. W serialu odnajdziemy także odniesienia historyczne, mitologiczne, a także motyw walki, braterstwa, zdrady i zaufania.
• Motyw podróży – Zagubieni w kosmosie to serial science fiction, który podejmuje tematykę bycia w podróży trudnej, nieprzewidywalnej, a nawet niechcianej. Rodzina Robinsonów to bohaterowie – wybrańcy, którzy mają przetestować życie na odległej planecie. Jednak nie wszystko idzie po ich myśli i rodzina zostaje rozdzielona. Serial pokazuje motyw podróży, której celem jest ostatecznie powrót do bezpiecznego domu, ale także motyw drogi i tułaczki, relacji rodzinnych, trudnych przyjaźni, tolerancji, zdrady, dojrzewania i przemiany. Jest to nowoczesne kino familijne łączące wiele cennych przykładów, które można wykorzystać w maturalnej rozprawce lub podczas ustnej odpowiedzi.

Teksty kultury to dzieła, będące wytworem działalności człowieka, które mogą być powielane dla przyszłych pokoleń, jak książka, spektakl teatralny, obraz, utwór muzyczny czy film. Motywy poruszane w różnych tekstach kultury powtarzają się zarówno w dziełach starszych, jak i współczesnych. Łączenie kontekstów z różnych epok może być odważnym ruchem, pokazującym, że maturzysta potrafi poruszać się po różnych tekstach kultury, porównywać je ze sobą, odnajdywać w nich potwierdzenie dla swoich tez i argumentów.

Te same motywy pojawiające się w tekstach kultury różnych czasów pokazują, że człowiek był i jest inspirowany do tworzenia tymi samymi motywami i emocjami, przejawiającymi się w różnych konfiguracjach historycznych, czy społecznych. Filmy i seriale są kopalnią kontekstów, w których można znaleźć wiele nietuzinkowych przykładów na maturę.