Opracowanie na maturę: Zwyczaje i obyczaje szlacheckie w kulturze polskiej. Omów zagadnienie na podstawie „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza

Przygotowując opracowanie pytania, pamiętaj o strukturze, która ułatwi kolejność wypowiedzi i zachowanie wszystkich jej ważnych elementów:

• wstęp,
• teza,
• rozwinięcie (omówienie zagadnienia),
• podanie kontekstu,
• zakończenie/podsumowanie.

Ustny egzamin maturalny z języka polskiego w 2024 roku będzie wyglądał tak, jak w roku poprzednim. Składa się z dwóch zadań:

• Jawnego pytania, które sprawdza znajomość treści i problematyki danej lektury, a także tworzenie wypowiedzi na jej temat z uwzględnieniem wybranego kontekstu;
• Niejawnego pytanie, które oparte jest na tekście literackim, ikonicznym lub dotyczącym języka.

Egzamin trwa łącznie 30 minut i jest podzielony na kilka etapów:

• przygotowanie zdającego do odpowiedzi (15 minut);
• wypowiedź monologowa zdającego dotycząca wylosowanych przez niego zadań (10 minut);
• rozmowa z egzaminatorami związana z wypowiedzią zdającego (5 minut).
• Maksymalna liczba punktów, jaką można uzyskać na egzaminie ustnym z języka polskiego, wynosi 30. Próg zdawalności w przypadku tej matury to 30 proc.

WSTĘP

Kultura narodowa, w której otoczeniu się wychowujemy, tworzy przynależność do danej wspólnoty. Przez wieki najbardziej wpływową grupą społeczną w Polsce była szlachta, która zakorzeniła zwyczaje w kulturze polskiej.

TEZA

Zwyczaje i obyczaje szlacheckie były pielęgnowane przez Polaków i pozostawały niezmienne nawet w czasach niepewnych politycznie i trudnych dla ojczyzny momentach.

OMÓWIENIE ZAGADNIENIA

Akcja Pana Tadeusza rozgrywa się na Litwie, która pozostaje pod zaborem rosyjskim. Mimo tego naród zachowuje patriotyczną postawę, między innymi dzięki przywiązaniu do staropolskich obyczajów szlacheckich. Obywatele noszą na przykład tradycyjne ubiory sarmackie, nie ulegając zachodniej modzie ani nie goniąc za nowoczesnością.

Należą do nich głównie przedstawiciele starszego pokolenia, jak Podkomorzy, Sędzia czy Gerwazy, ale ich wpływ widać w postawie Zosi, która na własne zaręczyny zakłada strój litewski, odrzucając francuską suknię od Telimeny. Ważnym obyczajem jest gościnność, nakazująca nie tylko przyjąć do domu potrzebujących, ale i ugościć ucztą przybyszów, jak powracający do Soplicowa Tadeusz czy Legiony Dąbrowskiego, zatrzymujące się w dworku w drodze na Moskwę.

Uczta organizowana jest według rytuału, który rządzi zarówno usadzeniem gości przy stole według dostojeństwa, jak i rodzajem podawanych potraw narodowych, na przykład rosołu. Znawcą obyczajów jest Wojski, który organizuje staropolskie polowanie i gra na rogu myśliwskim, ale też Podkomorzy, który prowadzi poloneza. Pielęgnowanie zwyczajów pomagało więc zachować tożsamość narodową.

KONTEKST

Kultura szlachecka późniejszych epok bazowała na wzorach sarmackich wykształconych w XVII wieku. Wiele z nich ukazuje w swych Pamiętnikach Jan Chryzostom Pasek, szlachcic z epoki Baroku. Szczególnie obszernie opisał on obyczaj zawierania związku małżeńskiego. Między przyszłymi małżonkami pośredniczyli swatowie. To oni ustalali szczegóły małżeństwa. Wcześniej jednak absztyfikant musiał przyjść do domu wybranki z muzykantem i spodobać się swatom. Ugoszczony był suto, także alkoholem. Jeśli sprawił dobre wrażenie i otrzymał pozytywny sygnał, to po kilku dniach mógł się oficjalnie oświadczyć.

Jako zgubne natomiast pokazuje brak przywiązania do tradycji narodowej Ignacy Krasicki w „Żonie Modnej”. Bohaterka lekceważy zwyczaje i podąża ślepo za zagraniczną modą, czym prawie doprowadza męża do ruiny.

PODSUMOWANIE

Literatura dowodzi, że zwyczaje i obyczaje szlacheckie, które utrwalały się w Polsce przez wieki, odegrały ważną rolę spajającą społeczeństwo w trudnych chwilach, likwidującą podziały i pomagającą zachować tożsamość narodową, nie ulegając modzie czy naciskom np. ze strony zaborców.