Świadczenie kompensacyjne dla nauczycieli. Jakie warunki trzeba spełnić, by je uzyskać? Taka może być wysokość świadczenia kompensacyjnego

Nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, w myśl Ustawy z dnia 22 maja 2009 roku, to świadczenie przedemerytalne, z którego mogą skorzystać nauczyciele oraz wychowawcy. Można otrzymać je, gdy wypracowało się odpowiednią liczbę lat. Nauczyciel, który rozstał się ze swoim dawnym pracodawcą, a jednocześnie nie osiągnął jeszcze wieku emerytalnego, może skorzystać ze świadczenie kompensacyjnego.

Ustawa szczegółowo określa, kto może otrzymać świadczenie kompensacyjne. Są to nauczyciele, wychowawcy i inni pracownicy pedagogiczni zatrudnieni m.in. w:

• publicznych i niepublicznych przedszkolach;
• publicznych i niepublicznych szkołach (o uprawnieniach szkół publicznych);
• publicznych i niepublicznych placówkach kształcenia ustawicznego;
• młodzieżowe ośrodki wychowawcze i młodzieżowe ośrodki socjoterapii;
• specjalne ośrodki szkolno-wychowawcze oraz specjalne ośrodki wychowawcze dla dzieci i młodzieży wymagających stosowania specjalnej organizacji nauk, metod pracy i wychowania.

Szczegółowe informacje na temat konkretnych placówek, znajdują się w ustawie>>

Chcąc otrzymać nauczycielskie świadczenie kompensacyjne, należy spełnić określone warunki. Najważniejsze jest uzyskanie odpowiedniego wieku. Nauczyciel ma prawo do świadczenia, jeśli ukończył:

• w latach 2009-2014 – 55 lat;
• w latach 2015-2016 – 55 lat w przypadku kobiet i 56 lat w przypadku mężczyzn;
• w latach 2017-2018 – 55 lat w przypadku kobiet i 57 lat w przypadku mężczyzn;
• w latach 2019-2020 – 55 lat w przypadku kobiet i 58 lat w przypadku mężczyzn;
• w latach 2021-2022 – 55 lat w przypadku kobiet i 59 lat w przypadku mężczyzn;
• w latach 2023-2024 – 55 lat w przypadku kobiet i 60 lat w przypadku mężczyzn;
• w latach 2025-2026 – 56 lat w przypadku kobiet i 61 lat w przypadku mężczyzn;
• w latach 2027-2028 – 57 lat w przypadku kobiet i 62 lata w przypadku mężczyzn;
• w latach 2029-2030 – 58 lat w przypadku kobiet i 63 lata w przypadku mężczyzn;
• w latach 2031-2032 – 59 lat w przypadku kobiet i 64 lata w przypadku mężczyzn.

Drugim warunkiem, który musi spełnić nauczyciel ubiegający się o przyznanie świadczenia kompensacyjnego, jest obowiązek przedstawienia okresów składkowych i nieskładkowych, wynoszących 30 lat (w tym 20 lat pracy w wymiarze minimum ½ obowiązkowego wymiaru zajęć w wyżej wymienionych placówkach).

Ostatnim warunkiem jest rozwiązanie stosunku pracy. Świadczenie kompensacyjne przysługuje nauczycielowi również, w momencie gdy stosunek pracy został rozwiązany na skutek całkowitej lub częściowej likwidacji szkoły, a także zmian organizacyjnych, powodujących zmniejszenie liczby oddziałów w szkole lub zmiany planu nauczania uniemożliwiającego dalsze zatrudnienie. Podobnie jest, gdy stosunek pracy wygasł w związku z upłynięciem 6-miesięcznego okresu pozostawiania w stanie nieczynnym.

Wysokość nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego zależy od komunikatu GUS-u na temat dalszego średniego trwania życia dla osoby w wieku 60 lat. To właśnie na jego podstawie obliczana jest wysokość świadczenia. Jednocześnie kwota zasiłku nie może być niższa niż kwota najniższej emerytury. Z danych ZUS-u wynika, że w 2021 roku przeciętna wysokość świadczenia wynosiła odpowiednio:

• we wrześniu: 2758,07 zł,
• w październiku: 2930,03 zł,
• w listopadzie: 2795,88 zł.

Prawo do otrzymywania nauczycielskiego świadczenia kompensacyjnego ustaje w kilku przypadkach. Na przykład w dniu, kiedy nauczyciel zyskuje prawo do emerytury lub w przeddzień osiągnięcia przez daną osobę wieku emerytalnego (kobiety – 60 lat, mężczyźni – 65 lat).

Należy pamiętać też o tym, że prawo do świadczenia kompensacyjnego dla nauczycieli może wygasnąć, ulec zmniejszeniu lub zawieszeniu, w momencie gdy dana osoba rozpocznie pracę w placówkach oświatowych wymienionych w ustawie. Wówczas zasiłek całkowicie zanika. Jeśli zaś pobierający świadczenie uzyska przychód z innej działalności, świadczenie może zostać zmniejszone.

Nauczycielom, którzy spełniają określone warunki i zdecydowali się na pobieranie świadczenia kompensacyjnego, przysługuje odprawa. Zasadniczo stanowi ona dwumiesięczne ostatnio pobierane wynagrodzenie. Aby uzyskać odprawę, nauczyciel musi być jednak zatrudniony w minimum ½ obowiązującego wymiaru zajęć. Nauczyciele, którzy przepracowali w szkole co najmniej 20 lat, otrzymują odprawę w wysokości trzymiesięcznego wynagrodzenia.