Czy nauczyciel może zadać pracę domową lub lekturę do przeczytania na wakacje? Zobacz, co na ten temat mówią przepisy

Zadawanie prac domowych czy lektur do przeczytania na czas wakacji, ferii zimowych, długich weekendów czy świąt jest dość kontrowersyjną kwestią. Niektórzy nauczyciele decydują się na takie rozwiązanie, chcąc, by ich uczniowie dobrze spożytkowali czas wolny. Czy jednak nie powinien być to okres przeznaczony jedynie na odpoczynek? Można więc zadać pracę domową na wakacje?

Zasady w tym zakresie nie są jednoznaczne. W polskich przepisach prawa oświatowego znajdziemy jedynie zalecenia i wskazówki, nie ma jednak jasnego przeciwwskazania, które zabraniałoby zadawania prac domowych (w tym także czytania lektur) na wakacje czy inne wolne od lekcji dni.

– Zadawanie pracy domowej zawsze powinno być celowe, przemyślane i dostosowane do indywidualnych potrzeb ucznia. Praca ta nie może stanowić nadmiernego obciążenia dziecka, które musi mieć czas także na odpoczynek, zabawę, uczestnictwo w życiu rodzinnym, spotkania z rówieśnikami i rozwijanie zainteresowań – podkreślał Mikołaj Pawlak.

Za taki czas odpoczynku można by uznać wakacje. Jednak, jak zaznaczał RPD: „kwestie organizacji zadań domowych należy pozostawić szkołom”. Oznacza to, że w momencie, gdy zastanawiamy się, czy zadawanie prac domowych na wakacje, jest zgodne z prawem, należy sięgnąć do statutu szkoły. Uczniowie, którzy czują się przeciążeni nadmiarem prac domowych, mogą poinformować o tym wychowawcę lub dyrektora szkoły, a ten ma za zadanie zweryfikować tę informację.

Zgodnie z zaleceniami RPD uczniowie mogą także zwrócić się do samorządu uczniowskiej, który (podobnie jak rada rodziców) może wnosić do dyrektora o zmiany w zapisach szkolnego statutu i w wymaganiach nauczycieli dotyczących zadawania prac domowych.

– Temat powinien zostać omówiony w zespole nauczycieli uczących w danej klasie. Powinni oni ze sobą współpracować w kwestii obciążania uczniów różnymi obowiązkami (pracami domowymi czy sprawdzianami) – czytamy w komunikacie.

W momencie, gdy problemu tego nie uda się rozwiązać we współpracy ze szkołą, trzeba powiadomić o tym kuratora oświaty.

O ile nauczyciele mniej chętnie zadają prace domowe na wakacje, to już obowiązkowe przeczytanie lektury w tym czasie jest powszechniejszą praktyką. Niekiedy to sami uczniowie wychodzą z inicjatywą, by podać listę lektur na kolejny rok szkolnych. Nie ma w tym nic złego, jeśli zapoznanie się z lekturą jest dobrowolne.

W kontekście rozważań na temat tego, czy nauczyciel może zadawać zadania domowe na wakacje, warto przytoczyć też Konwencję o Prawach Dziecka, która przemawia za tym, by zapewnić dzieciom czas przeznaczony na realizację własnych zainteresowań i odpoczynek.

– Państwa-Strony uznają prawo dziecka do wypoczynku i czasu wolnego, do uczestniczenia w zabawach i zajęciach rekreacyjnych, stosownych do wieku dziecka, oraz do nieskrępowanego uczestniczenia w życiu kulturalnym i artystycznym – czytamy w art. 31 prawa dziecka; prawo do wypoczynku i czasu wolnego.

Niektóre szkoły w swoich statutach umieszczają jasną informację, że nie zadaje się prac domowych na weekendy, święta, ferie czy wakacje. Jeśli taki zapis znajduje się w szkolnym dokumencie, uczeń lub rodzic ma prawo, odwołując się do niego przekazać nauczycielowi, że zadawanie zadania na okres wakacji nie jest praktykowane w tej szkole i regulują to stosowne dokumenty.

Jeśli jednak nie ma takiego zapisu w statucie, warto zasygnalizować ten problem wychowawcy lub dyrektorowi. W momencie, gdy to nie przyniesie oczekiwanych rezultatów, może zająć się nią organ nadzoru nad pracą szkoły (kurator oświaty). Zanim jednak przejdzie się na wyższe szczeble rozmów i dyskusji na ten temat, warto po prostu porozmawiać z nauczycielem na ten temat: wyjaśnić mu, że wakacje to czas odpoczynku, a dziecko – tak jak każdy człowiek – na niego zasługuje.