Edukacja domowa coraz bardziej rozpowszechniona? Oto mapa uczniów w nauczaniu domowym i aktualne statystyki

Realizowanie obowiązku szkolnego poza szkołą to uregulowane prawnie (art. 37 w ustawie Prawo oświatowe) rozwiązanie, z której mogą skorzystać rodzice i uczniowie. Dziecko przebywające na edukacji domowej podstawę programową realizuje np. w miejscu zamieszkania czy ucząc się w podróży. Jego wiedza weryfikowana jest przez coroczne egzaminy klasyfikacyjne.

Jak wynika z raportu Fundacji Edukacji Domowej „Nowa jakość czy patologia? Edukacja domowa w Polsce”, który został zrealizowany na podstawie statystyk MEiN, z roku na rok jest coraz więcej uczniów w nauczaniu domowym:

• w 2021 roku było ich 19 947:
• w 2022 roku już 31 770;
• w 2023 roku liczba ta wzrosła do 42 329.

Jak zaznaczają autorzy badania, jest to wzrost o ponad 112 proc. w analizowanym okresie. Szczególne zainteresowanie edukacją domową można było zauważyć na początku pandemii. W raporcie podano, że na przestrzeni czerwca i września 2020 r. liczba ta wzrosła o 73 procent. Z kolei po zniesieniu obostrzeń związanych z epidemią wciąż mogliśmy obserwować tendencję wzrostową, choć mniejszą – o 33 procent (luty 2022 – maj 2023).

Liczba uczniów w nauczaniu domowych zwiększyła się zarówno w szkołach podstawowych, jak i ponadpodstawowych. Dzieci realizujących obowiązek szkolny poza szkołą było w szkołach podstawowych:

• 15 844 (2021 r.);
• 20 159 (2022 r.);
• 23 097 (2023 r.).

Z kolei w szkołach ponadpodstawowych liczby te przedstawiały się następująco:

• 4 103 (2021 r.),
• 11 611 (2022 r.),
• 19 232 (2023 r.).

Analizując podział uczniów ze względu na etap kształcenia, można dostrzec, że historycznie w społeczności edukacji domowej dominowali uczniowie szkoły podstawowej, jednakże trend ten się zmienia. Udział procentowy uczniów w szkołach ponadpodstawowych w stosunku do całości w 2021 roku mieścił się w granicach 20,6 proc., natomiast w 2023 było to już 45,4 proc. – czytamy w raporcie.

Mapa uczniów na edukacji domowej w 2023 r. zawarta w raporcie pokazuje, że najwięcej osób zapisanych było do szkół w woj. mazowieckim (21 687), a następnie wielkopolskim (4 828) i śląskim (4 721). Z kolei najmniej uczniów realizujących obowiązek szkolny poza szkołą było w woj. opolskim (197), lubuskim (154) i świętokrzyskim (84).

Patrząc na lata 2021-2023 największy wzrost uczniów na edukacji domowej zaobserwowano także w woj. mazowieckim (16 296), wielkopolskim (3 030) i śląskim (2 337). Z kolei największą tendencję spadkową można zauważyć w woj. świętokrzyskim (899), łódzkim (352) i lubelskim (242).

W raporcie znalazły się także dokładne dane dotyczące tego, ile osób, w jakich województwach i typach szkół uczy się w ramach edukacji domowej oraz wnioski.

Edukacja domowa powinna być dostępna dla każdego, jednak warto podkreślić, iż wiąże się ona z przeniesieniem odpowiedzialności za realizację podstawy programowej ze szkoły na rodziców. Rolą szkoły jest wspieranie uczniów i rodziców w trakcie nauki, pokazanie możliwych ścieżek rozwoju, zaś jej nadrzędny obowiązek stanowi przeprowadzenia rzetelnych i uczciwych egzaminów klasyfikacyjnych – podkreślili autorzy badania.

Obecnie rodziców w nauczaniu domowym wspierają szkoły przyjazne takiej formie edukacji, a także platformy, które pomagają w realizacji podstawy programowej. Warto wymienić chociażby Centrum Nauczania Domowego, Szkoły Benedykata, Montessori Mountain Schools czy Szkołę w Chmurze.

Pełen raport „Nowa jakość czy patologia? Edukacja domowa w Polsce” znajduje się na stronie Fundacji Edukacji Domowej>>