Spada zdolność analitycznego myślenia wśród uczniów klas podstawowych. Niepokojące wyniki diagnozy przedmiotowej Nowej Ery. Co z tym robić?

Niepokojący trend analiz przedmiotowych w polskich szkołach podstawowych wskazuje na słabe umiejętności analityczne uczniów. Badania przeprowadzone w latach 2020-2022 ukazują alarmujący spadek wyników, zwłaszcza w obszarze rozumowania i argumentacji w matematyce. Wyniki badania wyraźnie wskazują na poważne niedociągnięcia w tych umiejętnościach, które są niezwykle istotne w dorosłym życiu.

Najgorzej wypadają umiejętności dotyczące rozumowania i argumentacji w przedmiotach matematycznych, ponieważ różnica pomiędzy rocznikami jest tutaj największa.

We wrześniu 2020 roku zadania w tym obszarze uczniowie klas siódmych rozwiązywali na poziomie 48 proc., podczas gdy ich rok starsi koledzy osiągali wyniki na poziomie 37 proc. Zastanawiające jest to, że uczniowie klas siódmych po roku, będąc w ostatniej klasie szkoły podstawowej, zdobywali w 2021 roku jedynie 34 proc., co stanowi spadek względem poprzedniego roku szkolnego aż o 14 punktów procentowych.

Podobne rezultaty obserwowano w 2022 roku – wówczas w kategorii dotyczącej analitycznego myślenia i argumentowania uczniowie klas siódmych zdobyli 43 proc., natomiast roczniki ośmioklasistów zaledwie 32 proc.

– Wyniki diagnoz są mocno alarmujące, tym bardziej że rozumowanie czy argumentacja mają ogromne znaczenie w dorosłym życiu. To umiejętności, które pomagają logicznie myśleć, analizować sytuacje i formułować przemyślane wnioski, a co za tym idzie, rozwiązywać problemy i podejmować świadome decyzje. Obecna sytuacja stawia więc zupełnie nowe wyzwania przed nauczycielami i dyrektorami szkół w całej Polsce – podkreśla Weronika Wota, Customer Marketing Manager, Nowa Era.

Tendencji spadkowej nie sposób nie zauważyć także w zakresie przeprowadzania doświadczeń chemicznych oraz w formułowaniu na ich bazie wniosków i wyjaśnień. We wrześniu 2020 uczniowie klas siódmych osiągnęli wyniki na poziomie 55 proc., natomiast rok później – w tym samym badaniu – już tylko 41 proc.

Jeszcze większy spadek osiągnięć w nauce można zauważyć wśród młodzieży, która w 2021 roku była w klasach siódmych i osiągnęła na egzaminach wynik w wysokości 62 proc. W kolejnym roku spadł on do 41 proc.

Efektywna nauka chemii, czy biologii w podstawówce jest ważna i może stanowić doskonałe fundamenty dla przyszłych zawodów ścisłych, tzw. STEM (ang. science, technology, engineering, mathematics), ponieważ zapewnia fundamentalne podstawy zrozumienia świata mikroskopowego i budowy materii.

Zrozumienie podstawowych zasad chemicznych umożliwia rozwój umiejętności analitycznych i logicznego myślenia, co jest niezbędne w pracy zawodowej związanej z naukami przyrodniczymi, inżynierią, medycyną, technologią czy badaniami laboratoryjnymi. Daje również solidne fundamenty dla dalszego pogłębiania wiedzy w dziedzinach chemicznych i otwiera drzwi do wielu fascynujących ścieżek kariery w przyszłości.

Pamiętajmy, że od kilku lat badania rynku pracy pokazują, że to właśnie zawody związane m.in. z analityką nalezą do zawodów przyszłości.

Oddolne działania nauczycieli i szkół mogą odwrócić niepokojący trend, w którym z roku na rok uczniowie gorej radą sobie z analitycznym myśleniem i naukami ścisłymi. Chodzi m.in. o wykorzystanie w metodologii badań dotyczących tego, jak uczy się mózg, w jaki sposób prowsadzić zajęcia, czy też pokazywanie młodzieży jak uczyć się skutecznie.

Kluczowe jest z pewnością wprowadzenie do metodologii nauczania dzieci i młodzieży takich technik, które interesują młode pokolenia. Tradycyjne sposoby, jak wykład przy tablicy i praca z podręcznikiem rzadko skutecznie angażują dzieci. Dlatego tak istotne jest wprowadzenie nowatorskich podejść, które sprawią, że nauka stanie się fascynująca i ciekawa.

Jednym z tych podejść jest przeprowadzanie doświadczeń i prac projektowych. Poprzez bezpośrednią interakcję z materiałami, eksperymentowanie i odkrywanie własnych rozwiązań, a także prace w grupach, uczniowie mają szansę na głębsze zrozumienie tematu i rozwinięcie umiejętności analitycznych. To także stwarza możliwość kreatywnego myślenia i samodzielnego wnioskowania.

Wykorzystywanie w szkołach wirtualnej rzeczywistości może być dobrym rozwiązaniem, kiedy brakuje budżetu na zbudowanie bezpiecznej i dobrze wyposażonej pracowni. Często bywa to powodem zaniechania przeprowadzania doświadczeń w ciągu całego procesu kształcenia.

W przypadku narzędzia Empiriusz uczniowie mają możliwość eksploracji chemicznych reakcji w bezpiecznym i kontrolowanym środowisku wirtualnym. Tego rodzaju technologie nie tylko wciągają uczniów, ale także umożliwiają im zrozumienie zagadnień na głębszym poziomie.

– Empiriusz, wykorzystując technologię VR, przenosi młodzież w świat geometrii przestrzennej i chemii, a już wkrótce biologii. Został on stworzony z myślą o uczniach i nauczycielach. Pozwala na przeprowadzenie 82 doświadczeń chemicznych w bezpiecznym i kontrolowanym środowisku wirtualnym. Z kolei moduł dotyczący geometrii umożliwia pracę na modelach figur przestrzennych – wyjaśnia Weronika Wrota

Narzędzie zakupiło już 1000 szkół podstawowych, dzięki programowi Laboratoria Przyszłości. Szkoły ponadpodstawowe mają szansę skorzystać z innego programu także finansowanego przez resort edukacji — Aktywna Tablica.

Jak wyjaśnia ekspertka, oprócz innowacyjnego oprogramowania na cały pakier składa się także komputer wyposażony w wysokiej jakości ekran dotykowy oraz profesjonalne gogle VR wraz z kontrolerami.

– To dzięki nim uczniowie mogą poruszać się po realistycznie wyglądającej pracowni, korzystać z wirtualnych próbówek i odczynników oraz obserwować reakcje. To z kolei umożliwia wyciąganie wniosków i skuteczne przyswajanie wiedzy - podusmowuje