Utwór literacki jako wyraz tęsknoty za ojczyzną. Kolejne opracowanie pytania na podstawie „Pana Tadeusza” Adama Mickiewicza.

Przygotowując opracowanie pytania jawne, pamiętaj o strukturze, która ułatwi kolejność wypowiedzi i zachowanie wszystkich jej ważnych elementów:

• wstęp,
• teza,
• rozwinięcie (omówienie zagadnienia),
• podanie kontekstu,
• zakończenie/podsumowanie.

WSTĘP

Emigracja z ojczyzny może być koniecznością, a nie marzeniem. Wówczas tęsknota za ojczyzną może być wyjątków silna, a przebywanie z dala od ojczyzny budzić bolesne uczucia.

TEZA

Emigracja opisywana w literaturze często była przymusowa i wiązała się z wielką tęsknotą za ojczyzną.

OMÓWIENIE ZAGADNIENIA

Adam Mickiewicz pisał epopeję narodową „Pana Tadeusza”, przebywając na emigracji, a której przebywał z przymusu podczas rosyjskiego zaboru. Sytuację swoją i innych Polaków w podobnej sytuacji ukazuje w Epilogu utworu, w którym mówi o smutku i poczuciu wyobcowania.

Nie czuje się mile widziany w Paryżu, gdzie mieszka, nie podoba mu się życie na zachodzie Europy. Porównuje do niego ojczystą Litwę i podkreśla, że zarówno natura, jak i ludzie byli tam bardziej życzliwi.

Tęskni za kultywowaną w Polsce tradycją, za wyznawanymi wartościami, takimi jak prawość, uczciwość czy lojalność. Emigracja kojarzy mu się ze smutkiem i poczuciem beznadziejności, zauważa, że przebywający na niej Polacy są skłóceni i sfrustrowani.

Odbiciem jego tęsknoty jest ukazane w utworze „Pan Tadeusz” zachowanie powracających na Litwę po latach emigracji żołnierzy z Legionów Dąbrowskiego. Są oni wzruszeni wyglądem Soplicowa, przygotowaną staropolską ucztą, litewskim ubiorem Zosi czy tradycyjnym polonezem prowadzonym przez Podkomorzego.

Poza krajem mogli o tym wszystkim jedynie marzyć, co napełniało ich smutkiem i tęsknotą. Podobne stanowisko wyraża też narrator dzieła w Inwokacji, mówiąc o pragnieniu choćby duchowego powrotu do utraconej ojczyzny. Emigracja wiąże się z poczuciem obcości, smutkiem i tęsknotą za krajem, do którego nie można powrócić.

KONTEKST LITERACKI

Podobnie przeżywa rozłąkę z ojczyzną Skawiński, bohater noweli Henryka Sienkiewicza „Latarnika”. Zmuszony do opuszczenia kraju, nie potrafił nigdzie znaleźć sobie miejsca lub osiąść w spokoju na dłużej. Po okresie zaciągania się do różnych bitew i walk prowadził proste i bardzo monotonne życie jako latarnik, ale tęsknota za ojczyzną zwyciężyła.

Zaczytany właśnie w „Panu Tadeuszu”, który przeniósł go wspomnieniami do kraju, tak bardzo utracił kontakt z rzeczywistością, że nie zapalił latarni, co doprowadziło do rozbicia statku. Za to odebrano mu posadę i musiał ruszyć w dalszą tułaczkę.

PODSUMOWANIE

Doświadczenie emigracji ze względu na polską historię jest dla rodaków bolesne, co przedstawia literatura, szczególnie w epoce romantyzmu. Zwykle opuszczenie ojczyzny było spowodowane trudną sytuacją polityczną lub ekonomiczną kraju. Polacy, którzy nie mogli wrócić do kraju, przeżywali wielką tęsknotę, poczucie zagubienia w obcym świecie i smutek. W utworach czytamy o tęsknocie za zwyczajami, za Polską naturą i gościnnością.

Inne konteksty pasujące do tematu:

• Przedwiośnie - S. Żeromskiego
• Sonety krymskie - A. Mickiewicza
• Biografie romantyków - A. Mickiewicz, J. Słowacki, C.K. Norwid.

Ustny egzamin maturalny z języka polskiego w 2024 roku będzie wyglądał tak, jak w roku poprzednim. Składa się z dwóch zadań:

• Jawnego pytania, które sprawdza znajomość treści i problematyki danej lektury, a także tworzenie wypowiedzi na jej temat z uwzględnieniem wybranego kontekstu;
• Niejawnego pytanie, które oparte jest na tekście literackim, ikonicznym lub dotyczącym języka.

Egzamin trwa łącznie 30 minut i jest podzielony na kilka etapów:

• przygotowanie zdającego do odpowiedzi (15 minut),
• wypowiedź monologowa zdającego dotycząca wylosowanych przez niego zadań (10 minut),
• rozmowa z egzaminatorami związana z wypowiedzią zdającego (5 minut).

Maksymalna liczba punktów, jaką można uzyskać na egzaminie ustnym z języka polskiego, wynosi 30. Próg zdawalności w przypadku tej matury to 30 proc.