Zakaz używania telefonu w szkole coraz bliżej. Kolejny apel o wprowadzenie odgórnych przepisów

Instytut Spraw Obywatelskich prowadzi kampanię obywatelską pod nazwą „Ratuj Dzieci!” mającą na celu edukację społeczeństwa na temat wpływu nowoczesnych technologii na ich życie.

W liście do Ministra Edukacji i Nauki Przemysława Czarnka organizacja przedstawia liczne badania wskazujące na szkodliwy wpływ smartfonów na zdrowie oraz wyniki w nauce i sukcesy życiowe dzieci.

Z okazji Światowego Dnia bez Telefonu Komórkowego, ISO apeluje o wprowadzenie odgórnego zakazu używania telefonów komórkowych przez dzieci w szkołach.

Zwracamy się do Pana Ministra z apelem o wprowadzenie odgórnego zakazu używania przez dzieci telefonów komórkowych w szkołach. Uzasadnieniem są liczne badania wskazujące na szkodliwy wpływ smartfonów na zdrowie, wyniki w nauce i sukcesy w życiu dzieci - czytamy w dokumencie

W liście podkreślono również, że w wielu krajach Europy obowiązują ogólnokrajowe zakazy korzystania z telefonów komórkowych przez uczniów w szkołach, a już od 1 stycznia 2024 roku Holandia wprowadzi podobne ograniczenia.

Wymieniono także naukowców, którzy ostrzegają przed szkodliwym oddziaływaniem smartfonów na dzieci. Profesor Jagoda Cieszyńska-Rożek, profesor Andrzej Zybertowicz oraz profesor Manfred Spitzer w swoich publikacjach podkreślają negatywne skutki korzystania z telefonów komórkowych na zdrowie, edukację i społeczeństwo.

Raport Instytutu Pokolenia z czerwca 2023 r. pt. „Smartfon? Tak, ale z głową. Jak ustalić zasady bezpiecznego korzystania z technologii cyfrowych” również potwierdza negatywny wpływ smartfonów na zachowanie edukacyjne uczniów. Raport zwraca uwagę na brak jednolitej strategii cyfryzacji polskiej oświaty, która przygotowałaby uczniów do radzenia sobie z nowoczesnymi technologiami oraz chroniła ich przed negatywnymi skutkami cyfryzacji.

Telewizyjny dokument „Pokolenie podłączonych” emitowany przez Telewizję Polską również przedstawia dramatyczne skutki uzależnienia dzieci od smartfonów. Opowiada historie rodzin, w których dzieci spędzają całe dnie przed ekranem telefonu, wyłącznie korzystając z internetu.

W obecnej sytuacji polskie prawo oświatowe pozwala na ograniczanie korzystania z telefonów komórkowych w szkołach na podstawie statutów szkół. Jednakże różne interpretacje statutów oraz trudności w egzekwowaniu zapisów sprawiają, że problem ten nie jest skutecznie rozwiązywany.

Instytut Spraw Obywatelskich wyraża gotowość do przedstawienia argumentów i zaangażowania się w proces przygotowywania wprowadzenia zakazu używania telefonów komórkowych przez dzieci w szkołach, jeśli zajdzie taka potrzeba.

Wprowadzenie takiego zakazu miałoby na celu skuteczne ograniczenie negatywnego wpływu smartfonów na dzieci w polskich szkołach. Decyzja w tej sprawie należy teraz do Ministerstwa Edukacji i Nauki, które musi wziąć pod uwagę argumenty przedstawione w liście oraz przeprowadzić dogłębną analizę i konsultacje społeczne w celu podjęcia odpowiednich działań.

Po opublikowaniu Raportu Rady ds. Dzieci i Młodzieży nt. zdrowia psychicznego uczniów, a także rekomendacji RDiM na temat używania telefonów w szkołach, co miało miejsce w I kwartale 2023 roku, szef resortu edukacji i nauki zapowiedział, że konieczna jest regulacja przepisów.

Rzeczniczka MEiN Adrianna Całus-Polak przypomniała wówczas, że ustawa Prawo oświatowe stwarza podstawę ograniczania na mocy statutu szkoły swobody korzystania z urządzeń telekomunikacyjnych i elektronicznych. Tym samym, jak tłumaczyła, statut może przewidywać nie tylko zakaz korzystania z telefonów komórkowych podczas zajęć, lecz również obowiązek ich składania na przechowanie w określonym miejscu podczas pobytu w szkole.

Jednak, jak podkreśliła rzeczniczka MEiN, w ocenie resortu edukacji ustawa Prawo oświatowe nie dopuszcza wprowadzania całkowitego zakazu przynoszenia urządzeń elektronicznych do szkoły.

Do tego faktu odnosi się ISO w swoim apelu. Autorzy zauważają, że „(...) statut może przewidywać nie tylko zakaz korzystania z telefonów komórkowych podczas zajęć, lecz również obowiązek ich oddawania na przechowanie w określonym miejscu podczas pobytu w szkole”. Natomiast przepisy często są nieprecyzyjne.

Jednak jak pokazała praktyka, zasady te są różnie interpretowane w statutach szkół. Problemem jest również egzekwowanie wprowadzonych zapisów. Wprowadzenie odgórnego zakazu używania przez dzieci telefonów komórkowych w szkołach zdecydowanie ograniczy negatywny wpływ smartfonów na polskie dzieci - zauważa Instytut Spraw Obywatelskich

Nie ulega wątpliwości, że używanie telefonów w szkołach powinno być regulowane. Kto jednak powinien decydować o tym, jak w danej szkole można korzystać z prywatnych urządzeń telekomunikacyjnych i mobilnych? Szkoła, rodzice, nauczyciel danego przedmiotu a może jednakowe przepisy powinny objąć wszystkich uczniów w kraju?

Ważne jest, aby tworzenie zasad ograniczania korzystania z telefonów w szkołach odbywało się we współpracy nauczycieli i dyrekcji szkoły z samorządem szkolnym i radą rodziców, ponieważ dotyczą one całej społeczności szkolnej. Powinny być skutecznie komunikowane, wyjaśniając, dlaczego są wprowadzane i jakie korzyści przyniosą. Wspólne ustalanie zasad pozwoli uwzględnić różne perspektywy i zapewni większe zaangażowanie w ich przestrzeganie — komentuje Jan Koziarski, dyrektor pionu marketingu w VULCAN

A może warto rozważyć inne podejście. Zamiast bezwzględnych zakazów — adaptacja i przejrzyste zasady.

Technologia staje się coraz bardziej obecna w procesie edukacyjnym i należy ją umiejętnie adoptować, a nie zakazywać. Używanie aplikacji mobilnych podczas lekcji przez nauczycieli staje się powszechne, gdyż angażują i motywują młodzież. Uruchamiane są programy wyposażenia uczniów w komputery. Aplikacja mobilna Dzienniczek VULCAN jest bieżącym przewodnikiem ucznia po planie zajęć, spisem zadań domowych i terminarzem sprawdzianów. Służy do bieżącej komunikacji szkoły z uczniem i rodzicami. To tylko kilka przykładów korzystnego wpływu rozwiązań technologicznych - komentuje Kozierski.

Przede wszystkim zasady dotyczące używania telefonów powinny być jasne i łatwe do zrozumienia. „Ważne jest znalezienie równowagi, aby nie naruszać praw ucznia do prywatności, praw rodziców do opieki nad dzieckiem oraz zapewnić nauczycielom warunki do prowadzenia lekcji. Reguły powinny być również sprawiedliwe, aby nie zostały odebrane jako brak szacunku” - zauważa ekspert.

W marcu minister Czarnek zapowiedział, że jest szansa na znalezienie drogi do uregulowania kwestii używania telefonów w szkołach jednolitymi przepisami. Wspominał, że przepisy mogą wejść jeszcze przed jesiennymi wyborami.

Jestem przeciwnikiem używania telefonów komórkowych na lekcjach i w czasie przerw, zwłaszcza w szkołach podstawowych – deklarował minister edukacji Przemysław Czarnek

W związku z powracającym tematem poprzez wspomniany list, wcześniejsze apele i liczne badania, a także Dniem bez telefonu komórkowego, który obchodzony jest 15 lipca, zostaną podjęte działania w tej sprawie.