Zrozumieć dojrzewającego nastolatka: Jak przezwyciężyć dezorientację i znaleźć odpowiednie podejście? Psychologowie spieszą z odsieczą

Redakcja
Opracowanie:
Znalezienie wspólnego języka z nastolatkiem to dla wielu rodziców spore wyzwanie
Znalezienie wspólnego języka z nastolatkiem to dla wielu rodziców spore wyzwanie Tim Mossholder/Unsplash
Rodzice nastolatków mają pod górkę – przyznają wprost eksperci. Kilkuletni okres dojrzewania dziecka to liczne problemy i napięcia. Począwszy od szkolnych zmagań, przez konflikty w grupie rówieśników, po domowe batalie o dziecięcą niezależność. W codziennej gonitwie, pełnej „gaszenia pożarów” z nastolatkiem w roli głównej, po drodze gubią… siebie. - To dlatego, że nie szukają wsparcia. Wstydzą się lub nie wiedzą, gdzie szukać pomocy – twierdzą psychologowie. I dodają, że podstawą dobrej relacji jest skuteczna komunikacja.

Spis treści

Rodzic nastolatka – jaki obrać kierunek?

Gdy dziecko dorasta i staje się nastolatkiem, to życie rodziny zaczyna przypominać trampolinę: każdy jest na innej wysokości i każdy ze swojego poziomu widzi coś innego, a rodzinę dopadają wtedy różne nieoczekiwane sytuacje, tłumaczą w obrazowy sposób psychologowie.

Mogą to być:

  • problemy komunikacyjne,
  • brak ochoty do wzajemnych kontaktów,
  • brak aktywności w organizacji życia domowego,
  • poważne trudności wynikające z ostrej fazy nastoletniego buntu,
  • izolacja,
  • depresja,
  • zachowania autoagresywne czy uzależnienia.

W takich trudnych i nowych dla rodziców sytuacjach mogą być oni solidnie zdezorientowani. Często świadomi rodzice nastolatków zastanawiają się, co się stało i szukają sposobów, w jaki sposób reagować. W obliczu narastających problemów i kolejnych „spięć” z dojrzewającym dzieckiem rodzice mają coraz więcej pytań, rozterek. Nie dość, że rodzicom trudno jest zrozumieć nastolatka, to jeszcze usiłują unieść falę własnych emocji. Rodzice czują wstyd, złość, pozostają z poczuciem winy, wskazują fachowcy.

W relacji wychowawczej z nastolatkiem bardzo ważna jest jakość komunikacji – podkreśla Marlena Ulrych, psycholog z Fundacji Nowa Nadzieja, specjalizująca się w treningu umiejętności społecznych dzieci i młodzieży. – My, dorośli, sami mamy problem z jakością komunikacji, dodatkowo trudne staje się to w sytuacji, kiedy bezkrytyczne dotąd dziecko zaczyna nas oceniać, zadawać bezpośrednie pytania i stawiać w sytuacji konfrontacji.

Dziecko potrzebuje czasu i uwagi. Chce być partnerem

Tymczasem większość rodziców, aby zaspokoić potrzeby dorastającego dziecka, coraz więcej i ciężej pracuje. Średnio pracujący rodzic jest poza domem przynajmniej 10 godzin. To zaś, zamiast rozwiązywać problemy, rodzi kolejne. Brak czasu związany z nawałem pracy najdotkliwiej odczuwają właśnie nastolatkowie.

Pracujemy coraz więcej, aby zapewnić dorastającym dzieciom wszystko, czego potrzebują . Dlaczego zatem nie informować ich o sytuacji finansowej rodziny? Nadmierna ochrona może być odczytywana przez dorastające dzieci jako wykluczenie. Szczera komunikacja, z poszanowaniem granic każdej ze stron, doprowadzi do tego, że we własnym nastoletnim dziecku zamiast napakowanego hormonami roszczeniowca, zobaczymy sojusznika - podpowiada Marlena Ulrych, psycholog specjalizująca się w pomocy dzieciom i młodzieży.

W niektórych sytuacjach dziecko, zamiast otwartej konfrontacji, wybiera ścieżkę wycofania. I choć wtedy teoretycznie rodzic „ma spokój”, bo nastolatek nie toczy bojów i nie inicjuje konfliktów, zdecydowanie wymaga rodzicielskiej uwagi. Rodzic powinien reagować, jeśli dostrzeże u dziecka wyraźne wahania nastrojów, spadek motywacji i sił do działania. Niepokoić powinny też brak pewności siebie, nasilona samokrytyka i spadek samooceny, brak wiary w siebie i trudności w radzeniu sobie z niepowodzeniami.

Mogą być to pierwsze symptomy kryzysu emocjonalnego, a nawet stanów depresyjnych, które należy niezwłocznie skonsultować ze specjalistą. Jak uspokajają psychologowie, wielu trudnościom da się zapobiec, ale ważne jest, aby w porę reagować. Co istotne, kryzysy mogą być impulsem do zmiany i zbudowania nowych relacji w rodzinie.

Rodzic nastolatka: wątpliwości i bezsilność

Idealny rodzic nie istnieje. Podobnie zresztą jak nie ma idealnych dzieci i perfekcyjnych związków. Mimo to, większość rodziców, choć ma świadomość, że nie da się uniknąć błędów podczas wychowania dzieci, ma do siebie o to pretensje. Rodzice czują, że zawodzą, bywają bezsilni. Mają problem z oceną i podejmowaniem rodzicielskich decyzji.

Do tego wszystkiego dochodzi brak zrozumienia własnych emocji oraz tych, które napływają od nastolatka. Dlatego tak ważne jest, aby rodzic zadbał też o siebie. Pomagamy rodzicom usłyszeć i zrozumieć własne potrzeby – mówi Magda Jóźwiak-Derda z łódzkiej fundacji Trampolina, która wspiera rodziców nastolatków.

Rodzic, podobnie jak nastolatek, potrzebuje relacji, zrozumienia, wzajemności i empatii. Możliwości pomocy rodzicom jest wiele, bo nie ma jednej rodzicielskiej recepty na sukces.

Czego potrzebują rodzice nastolatków?

W sytuacjach, kiedy rodzice potrzebują wsparcia, z pewnością otrzymać je mogą podczas indywidualnej terapii u psychologa. Relacje rodzinne pomoże naprawić i wzmocnić terapia rodzinna, natomiast przydatnej wiedzy o kompetencjach rodzicielskich można się spodziewać podczas warsztatów, seminariów i spotkań ze specjalistami. Te trzy ostatnie formy nie wymagają nawet wyjścia z domu – wiele wartościowych i bezpłatnych ofert można znaleźć w Internecie. Liczne fundacje i stowarzyszenia organizują regularnie webinaria, podczas których autorytety w danej dziedzinie dzielą się swoją wiedzą i doświadczeniem.

Rodzice nastolatków potrzebują przede wszystkim przestrzeni, wytchnienia, nabrania dystansu. Oraz profesjonalnego wsparcia, by nauczyć się, jak dbać nie tylko o nastolatka, ale także o siebie i swoje emocje - podkreślają psychologowie.

Podjęcie świadomej komunikacji z nastolatkiem wymaga samodyscypliny i otwartości na krytykę. Nie oznacza to podporządkowania się oczekiwaniom młodego człowieka, ale wyważone przyjmowanie argumentacji i jasne komunikowanie swoich oczekiwań i potrzeb - przypomina psycholog Marlena Ulrych.

Ważne, aby nie pozostawać samemu ze swoimi obawami czy wątpliwościami. Jeśli w gronie rodziny czy bliskich znajomych nie mamy osoby, której możemy się „wygadać”, warto poszukać w mediach społecznościowych odpowiednich grup, skupiających osoby w podobnej sytuacji. Poza bezpośrednim wsparciem, jakiego mogą udzielić osoby borykające się z podobnymi problemami, z dużym prawdopodobieństwem, w takich gremiach znajdą się polecenia odpowiednich lektur: książek, artykułów, opracowań, adresy sprawdzonych psychologów i psychoterapeutów, linki do ciekawych webinarów.

Gdzie szukać bezpłatnej pomocy psychologicznej?

  • Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna - placówka zajmuje się diagnozowaniem dzieci i młodzieży, wydaje opinie i orzeczenia dotyczące kształcenia i wychowania dzieci i młodzieży. Ma również obowiązek udzielać pomocy bezpośredniej uczniom oraz rodzicom. Poradnia Psychologiczno-Pedagogiczna działa w każdym powiecie.
  • Psycholog lub pedagog w szkole - w każdej szkole dostępny powinien być pedagog lub psycholog szkolny. To osoba, która może szybko zorientować się w sytuacji dziecka i rodziców, zbierając informacje bezpośrednio w szkole. Jeśli psycholog lub pedagog szkolny nie będzie w stanie udzielić bezpośredniej pomocy, z pewnością wskaże, gdzie takie wsparcie będzie dostępne. O dyżur szkolnego psychologa lub pedagoga pytaj w sekretariacie szkoły. Informacje takie znajdziesz też na stronie internetowej placówki lub w elektronicznym dzienniku.
  • Organizacje pozarządowe - bezpłatną pomoc psychologiczną i wsparcie pedagogiczne oferuje wiele fundacji i stowarzyszeń, działających na terenie całego kraju. Aby znaleźć organizacje najbliżej swojego miejsca zamieszkania, najłatwiej w wyszukiwarkę internetową wpisz nazwę swojej miejscowości i hasło „bezpłatna pomoc psychologiczna”.
  • Kryzysowy Telefon Zaufania 116 123 - Poradnia Telefoniczna 116 123 udziela pomocy psychologicznej osobom doświadczającym kryzysu emocjonalnego, samotnym, cierpiącym z powodu depresji, bezsenności, chronicznego stresu. Fachowcy dyżurują przy telefonie codziennie od 14.00 do 22.00. Połączenie z numerem 116 123 jest bezpłatne. Telefony zaczynające się na 116 to grupa europejskich, darmowych linii telefonicznych o charakterze społecznym, przeznaczona dla dzieci i osób dorosłych znajdujących się w trudnych sytuacjach i potrzebujących wsparcia. Telefony tego rodzaju są obsługiwane w różnych krajach europejskich przez organizacje pozarządowe, tak dzieje się i w Polsce. Telefon Zaufania powstał z inicjatywy Komisji Europejskiej w marcu 2009 roku. Misję stworzenia 116 123 w Polsce powierzono Instytutowi Psychologii Zdrowia.
emisja bez ograniczeń wiekowych
Wideo

Mount Everest cały czas rośnie

Polecane oferty

Materiały promocyjne partnera

Komentarze

Komentowanie artykułów jest możliwe wyłącznie dla zalogowanych Użytkowników. Cenimy wolność słowa i nieskrępowane dyskusje, ale serdecznie prosimy o przestrzeganie kultury osobistej, dobrych obyczajów i reguł prawa. Wszelkie wpisy, które nie są zgodne ze standardami, proszę zgłaszać do moderacji. Zaloguj się lub załóż konto

Nie hejtuj, pisz kulturalne i zgodne z prawem komentarze! Jeśli widzisz niestosowny wpis - kliknij „zgłoś nadużycie”.

Podaj powód zgłoszenia

Nikt jeszcze nie skomentował tego artykułu.
Wróć na strefaedukacji.pl Strefa Edukacji